Stellar
sınıflan-dırma (Spektral sınıflandır-ma) |
||
Astronomide stellar sınıflandırma, yıldızların spektral özelliklerine göre sınıflandırıldığı bir sistemdir. Yıldızdan gelen elektromagnetik ışın, prizma veya difraksiyon gratingle yönlendirilerek spektral yöntemlerle analiz edilir; elde edilen her hat belirli bir kimyasal elementi veya molekülü, hat kuvveti ise o elementin çokluğunu gösterir.
Çoğu yıldız Morgan-Keenan (MK) sistemi altında, en sıcağından
(O tipi) en soğuğuna (M tipi) doğru O, B, A, F, G, K ve M harflerininin
kullanıldığı bir diziyle sınıflandırılmaktadır. Daha sonra her harf sınıfı, 0
en sıcak ve 9 en soğuk olan sayısal bir rakam kullanılarak alt bölümlere
ayrılır (örn. A8, A9, F0 ve F1, sıcaktan soğuğa bir dizi oluşturur). Dizi,
diğer yıldızlara yönelik sınıflar ve beyaz cüceler için D sınıfı ve karbon
yıldızları için S ve C sınıfları gibi klasik sisteme uymayan yıldız benzeri
nesnelerle genişletilmiştir.
Harvard spectral classification
Harvard sistemi, Annie Jump Cannon'un bir-boyutlu bir
sınıflandırma şemasıdır. Ana dizi yıldızların yüzey sıcaklığı yaklaşık 2 000
ila 50 000 K arasında değişirken, daha gelişmiş yıldızların 100 000 K üzerinde
sıcaklıkları olabilir. Fiziksel olarak sınıflar, yıldız atmosferinin
sıcaklığını gösterir ve normalde en sıcaktan en soğuğa doğru listelenir.
Sınıf
|
Tetkin, K
|
(*)Kromatisite
(D65) |
Ana dizi(**)
|
Hidrogen hatları
|
||
Kütle,
M☉ |
Yarıçap,
R☉ |
Luminosite, L☉
|
||||
O
|
≥ 30 000
|
mavi
|
≥ 16
|
≥ 6.6
|
≥ 30 000
|
zayıf
|
B
|
10 000–30 000
|
derin mavi beyaz
|
2.1–16
|
1.8–6.6
|
25–30 000
|
orta
|
A
|
7 500–10 000
|
mavi beyaz
|
1.4–2.1
|
1.4–1.8
|
5–25
|
kuvvetli
|
F
|
6 000–7 500
|
beyaz
|
1.04–1.4
|
1.15–1.4
|
1.5–5
|
orta
|
G
|
5 200–6 000
|
sarımsı beyaz
|
0.8–1.04
|
0.96–1.15
|
0.6–1.5
|
zayıf
|
K
|
3 700–5 200
|
soluk sarı turuncu
|
0.45–0.8
|
0.7–0.96
|
0.08–0.6
|
çok zayıf
|
M
|
2 400–3 700
|
açık turuncu
kırmızı
|
0.08–0.45
|
≤ 0.7
|
≤ 0.08
|
çok zayıf
|
(*)D65: standart
illuminant, ‘International Commission on
Illumination’ (CIE) tarafından tanımlanmıştır.
(**)M☉:ana dizi kütle (solar
kütle), R☉: ana dizi yarıçap (solar yarıçap), L☉: ana dizi luminosite (bolometrik); 1 R☉ = 6.95700×108 metre, 1 M☉ = (1.98847±0.00007)×1030 kg, 1 L☉ = 3.846 × 1033 erg s−1 = 3.846 × 1026
watt
Hertzsprung-Russell diyagramı, yıldız sınıflandırmasının mutlak
büyüklük, parlaklık (luminosite) ve yüzey sıcaklığı ile ilişkilsi
29 Haziran 2020