Dış Uzay (outer space)

Genellikle uzay olarak kısaltılan dış uzay, Yer ve Yer atmosferinin ötesinde ve gök cisimleri arasındaki genişliktir. Dış uzay tamamen boş değildir; ağırlıklı olarak bir hidrojen ve helyum plazmasının yanı sıra elektromagnetik radyasyon, magnetik alanlar, nötrinolar, toz ve kozmik ışınlar gibi düşük yoğunluklu partiküller içeren mükemmele yakın bir vakumdur. Büyük Patlama'dan oluşan arka plan radyasyonu tarafından belirlenen dış uzayın temel sıcaklığı 2.7 kelvin'dir (-270 0C, -455 0F).

Galaksiler arası plazmanın, evrendeki baryonik maddenin yaklaşık yarısını oluşturduğu, metreküp başına bir hidrojen atomundan daha az bir sayı yoğunluğuna ve milyonlarca kelvin kinetik sıcaklığa sahip olduğu düşünülmektedir. Yerel madde konsantrasyonları yıldızlarda ve galaksilerde yoğunlaştı. Galaksiler arası uzay, evrenin hacminin çoğunu kaplar, ancak galaksiler ve yıldız sistemleri bile neredeyse tamamen boş alandan oluşur. Gözlemlenebilir evrende kalan kütle enerjisinin çoğu, karanlık madde ve karanlık enerji olarak adlandırılan bilinmeyen bir formdan oluşur.

Dış uzay, Yer’in yüzeyi üzerinde belirli bir yükseklikte başlamaz. Deniz seviyesinden 100 km (62 mil) yükseklikte olan Kármán hattı, geleneksel olarak uzay anlaşmalarında ve havacılık kayıtlarının tutulmasında dış uzayın başlangıcı olarak kullanılır. (Kármán hattı, uluslararası kayıt tutma kuruluşu FAI tarafından belirlenen, deniz seviyesinden ortalama 100 kilometre yükseklikte, Yer atmosferi ile dış uzay arasında önerilen geleneksel bir sınırdır)

İnsanlar, 20. yüzyılda yüksek irtifa balon uçuşlarının ortaya çıkmasıyla uzayın fiziksel keşfine başladı. Bunu, mürettebatlı roket uçuşları ve ardından, ilk olarak 1961'de Sovyetler Birliği'nden Yuri Gagarin tarafından gerçekleştirilen mürettebatlı Yer yörüngesi izledi. İnsanlar da dahil olmak üzere objeleri uzaya göndermenin ekonomik maliyeti çok yüksektir; bu durum, insanlı uzay uçuşunu alçak Yer yörüngesi ve Ay ile sınırlandırır. Öte yandan mürettebatsız uzay araçları Solar Sistemdeki bilinen tüm gezegenlere ulaşmıştır.

Dış uzay, vakum ve radyasyon tehlikeleri nedeniyle insan keşfi için zorlu bir ortamı temsil eder. Mikro yerçekimi, insan fizyolojisi üzerinde hem kas atrofisine hem de kemik kaybına neden olan olumsuz bir etkiye sahiptir.


(a) Yer’in yüzeyi ile uzay arasındaki arayüz, (b) Yer’in yüzeyi ile uzay arasındaki sınırlar

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Outer_space
https://simple.wikipedia.org/wiki/Outer_space

12 Nisan 2023

 

GERİ (solar sistem)