Kozmik Toz (cosmic dust)

Ekstraterrestial toz veya uzay tozu olarak da adlandırılan kozmik toz, uzayda var olan veya Yerküreye düşen tozdur. Çoğu kozmik toz partikülü, birkaç molekül (birkaç angstrom–birkaç düzine angström) ile 0,1 mm arasında bulunur. Daha büyük partiküllere meteoroidler denir.

Kozmik toz, astronomik konumuna göre, galaksilerarası toz, yıldızlararası toz, gezegenlerarası toz (zodyak bulutunda olduğu gibi) ve gezegeni çevreleyen toz (bir gezegen halkasındaki gibi) olarak da adlandırılabilir.

Solar sistemde gezegenlerarası toz, zodyak ışığına neden olur. Solar sistem toz, kuyrukluyıldız tozunu, asteroitsel tozu, kuiper kuşağından gelen tozu ve solar sistemden geçen yıldızlararası tozu içerir. Her yıl binlerce ton kozmik tozun Yer yüzeyine ulaştığı ve çoğu taneciklerin 10−16 kg ile 10−4 kg arasında bir kütleye sahip olduğu tahmin edilmektedir. Yeryüzünün içinden geçtiği toz bulutunun yoğunluğu yaklaşık olarak 10−6 toz tanesi/m3'tür.

Kozmik toz, yıldızlar tarafından doğal olarak ve hızla oluşturulabilen bazı karmaşık organik bileşikler içerir (karışık aromatik-alifatik yapıya sahip amorf organik katılar gibi). Uzaydaki küçük bir toz fraksiyonu, yıldızların bıraktığı madde olarak yoğunlaşan daha büyük refrakter minerallerden oluşan yıldıztozu’ dur.

Yıldızlararası toz partikülleri Stardust uzay aracı tarafından toplanmış ve örnekler 2006 yılında Dünya’ya gönderilmiştir.


(a) Poröz kondrit gezegenlerarası toz partikülü, (b) Bir süpernova patlaması etrafındaki toz oluşumunun artistik resmi, (c) Spitzer Uzay Teleskobu tarafından kızılötesi ışıkta görüntülenen Andromeda Galaksisinin kozmik tozu.

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Cosmic_dust

4 mart 2022

 

GERİ (genişletilmiş objeler)
GERİ (kozmik skala)
GERİ (küçük solar sistem)