Astronomi (astronomy)

Astronomi, bir ‘doğal bilim*’dir, göksel objeleri ve fenomenleri inceler; bunların köken ve evrimlerini açıklamak için matematik, fizik ve kimyayı kullanır. İlgilendiği objeler arasında gezegenler, aylar, yıldızlar, bulutsular, galaksiler ve kuyrukluyıldızlar bulunur. İlgilendiği fenomenler arasında süpernova patlamaları, gama ışını patlamaları, kuasarlar, blazarlar, pulsarlar ve kozmik mikrodalga arka plan radyasyonu yer alır. Daha genel olarak ifade edilirse, astronomi, Yer atmosferinin ötesinden kaynaklanan her şeyi inceler. Kozmoloji, evreni bir bütün olarak inceleyen astronomi dalıdır. (*Doğal bilim, gözlem ve deneylerden elde edilen ampirik kanıtlara dayanan, doğal fenomenlerin tanımlanması, anlaşılması ve tahmin edilmesiyle ilgili bilim dallarından biridir.) 

Astronomi en eski doğal bilimlerinden biridir. Kayıtlı tarihteki ilk uygarlıklar, gece gökyüzünün metodik gözlemlerini yaptılar. Bunlar, Babilliler, Yunanlılar, Hintliler, Mısırlılar, Çinliler, Mayalar ve Amerika'nın birçok eski yerli halkını içerir. Geçmişte astronomi, astrometri, göksel navigasyon, gözlemsel astronomi ve takvim yapımı gibi çok çeşitli disiplinleri içeriyordu. Günümüzde, profesyonel astronominin genellikle astrofizikle aynı olduğu söyleniyor.

Profesyonel astronomi, gözlemsel ve teorik dallara ayrılmıştır. Gözlemsel astronomi, astronomik objelerin gözlemlerinden veri elde etmeye odaklanır. Bu veriler daha sonra fiziğin temel ilkeleri kullanılarak analiz edilir. Teorik astronomi, astronomik objeleri ve fenomenleri tanımlamak için bilgisayar veya analitik modellerin geliştirilmesine yöneliktir. Bu iki alan birbirini tamamlamaktadır. Teorik astronomi gözlemsel sonuçları açıklamaya çalışır ve gözlemler teorik sonuçları doğrulamak için kullanılır.

Astronomi, amatörlerin aktif rol oynadığı birkaç bilim dalından biridir. Bu, özellikle geçici olayların keşfi ve gözlemlenmesi için geçerlidir. Amatör astronomlar, yeni kuyrukluyıldızlar bulmak gibi birçok önemli keşifte yardımcı oldular.


(a) Avrupa Güney Gözlemevi'nin Paranal Gözlemevi, Galaktik Merkeze bir lazer kılavuz yıldızı çekiyor, (b) Astronomik Gözlemevi, Yeni Güney Galler, Avustralya 1873, (c) New Mexico'daki VLA (Very Large Array), bir radyo teleskop örneği, (d) 19. yüzyıldan kalma Quito Astronomik Gözlemevi, (e) bir bulutsu ile yıldız kümesi Pismis 24 (bir açık küme)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Astronomy

11 Mart 2023

 

GERİ (solar sistem)