Bir kuasar (veya, quasi-stellar obje QSO), kütlesi milyonlardan milyarlarca solar kütle arasında değişen, süper kütleli bir kara delik tarafından desteklenen, gazlı bir yığılma diski ile çevrili son derece aydınlık bir aktif galaktik çekirdektir (AGN). Kara deliğe doğru düşen diskteki gaz sürtünme nedeniyle ısınır ve elektromagnetik radyasyon şeklinde enerji açığa çıkarır. Kuasarların radyant enerjisi muazzamdır; en güçlü kuasarlar, Samanyolu gibi bir galaksiden binlerce kat daha fazla aydınlıktır. Kuasarlar genellikle, AGN genel kategorisinin bir alt sınıfında yeralır. Kuasarların kırmızı-kaymaları kozmolojik kökenlidir.
Kuasar terimi, quasi-stellar (yıldız-benzeri) radyo kaynağı’nın bir
daralması olarak ortaya çıktı; çünkü kuasarlar ilk olarak 1950'lerde bilinmeyen
fiziksel kaynaklı radyo dalgası emisyon kaynakları olarak tanımlanmıştı. Görünür
dalga boylarında fotografik görüntülerde tanımlandıklarında, soluk, yıldız-benzeri
ışık noktalarına benziyorlardı. Kuasarların, özellikle Hubble Uzay
Teleskobu'ndan alınan yüksek çözünürlüklü görüntüleri, kuasarların galaksi
merkezlerinde meydana geldiğini ve bazı konak galaksilerle güçlü bir şekilde
etkileşime girdiğini veya galaksileri birleştirdiğini göstermiştir.
Diğer AGN kategorilerinde olduğu gibi, bir
kuasarın gözlenen özellikleri, kara deliğin kütlesi, gaz yığılma hızı, yığılma
diskinin gözlemciye göre oryantasyonu, bir jetin varlığı veya yokluğu ve ev
sahibi galaksinin içindeki gaz ve toz tarafından gizlenme derecesi dahil olmak
üzere birçok faktöre bağlıdır.
Bir milyondan fazla kuasar bulundu; bilinen
en yakın olanı yeryüzünden yaklaşık 600 milyon ışıkyılı uzaklıkta olup, en uzak
olanın kaydı değişmeye devam ediyor.
·
2017 Yılında, kırmızı-kayma z = 7.54'te kuasar
ULAS J1342 + 0928 tespit edildi. Bu 800-milyon solar-kütleli kuasardan
gözlemlenen ışık, evren sadece 690 milyon yaşındayken emitlendi.
·
2020'de, Büyük Patlama'dan 700 milyon yıl kadar
sonra, Güneş kütlesinin tahminen 1.5 milyar katı kütleye sahip olan Pōniuāʻena
kuasar tespit edildi;
·
2021'in başlarında, 1.6 milyar güneş kütleli bir
kara deliğe sahip kuasar J0313–1806, Büyük Patlama'dan 670 milyon yıl sonra z =
7.64'te rapor edildi. Mart 2021'de PSO J172.3556+18.7734 tespit edildi ve o
zamandan beri 6.82'lik kırmızı-kayma ile keşfedilen en uzak bilinen
radyo-yüksek sesli kuasar olarak adlandırılıyor.
Kuasar keşif araştırmaları, kuasar etkinliğinin uzak
geçmişte daha yaygın olduğunu göstermiştir; zirve dönemi yaklaşık 10 milyar yıl
önceydi. Çoklu, gravitasyonal olarak etkileşen kuasarların konsantrasyonları,
büyük kuasar grupları olarak bilinir ve evrendeki bilinen en büyük yapılardan
bazılarını oluşturur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Quasar
1 Mayıs 2022
GERİ
(galaksiler)
GERİ
(ekstrasolar bedenler)
GERİ (bileşik
objeler)
GERİ (astronomik
obje)
GERİ
(kara delikler)
GERİ
(astronomik cisim)
