Kara Delik Alternatifleri (alternatives of black holes)


Kara Delik,
Alternatifler

Tekil-olmayan kara delik modelleri; Kara yıldız (yarıklasik gravite), Karanlık yıldız (Newtonian mekanik); Karanlık enerji yıldızı; Gravastar; Magnetosferik ebediyen çöken obje; Planck yıldız; Q yıldız; Fuzzball (sicim teorisi)


Bir zamanlar, birçok fizikçi, ışığın bile kaçamayacağı kadar yoğun, hayaletimsi, kendi kendini idame ettiren bir gravitasyonal alan olan kara delik kavramına direndi. Şimdi, teorisyenlerin evrendeki bu ürkütücü deliklere çok az alternatifi var.

Kara deliğe herhangi bir alternatif, aynı kütleye sahip bir kara delikten biraz daha büyük olan karanlık, yoğun bir malzeme küresi olmalıdır. (Bu şey daha küçük olsaydı, kendi gravitesi etrafında bir kara delik oluştururdu.) Gözlemciler, üzerine düşen ve ısınan maddeyi tespit ederek kürenin yüzeyini tespit edebilirler. Veya bir refakatçinin etrafında dönerken ve birleşmeden önce içine girerken objenin daha büyük boyutunu çıkarabilirler.

California Institute of Technology'de teorisyen Sean Carroll, kara delik alternatiflerinin ‘belki de yeterince teorize edilmemiş bir alan’ olduğunu söylüyor. Ancak gözlemler, kara deliklerin mevcut tanımının tam olarak doğru olmadığını gösterirse, bu kesinlikle değişecektir. Palenzuela Luque, ‘aramamıza rehberlik edecek bir şeyimiz olduğunda, yeni bir şey söyleyebileceğiz’ diyor ‘şu anda her şey çok spekülatif’. (https://www.science.org/doi/10.1126/science.371.6525.118)

Schwarzschild yarıçapı içindeki bir kara deliğin ortalama yoğunluğu, kütlesinin karesiyle ters orantılı olduğundan, süpermasif kara delikler stellar karadeliklerden daha az yoğundur (bir 108 M karadeliğin ortalama yoğunluğu, suyunkiyle karşılaştırılabilirdir).. Sonuç olarak, süpermasif bir kara delik oluşturan maddenin fiziği çok daha iyi anlaşılır ve süpermasif kara delik gözlemleri için olası alternatif açıklamalar çok daha sıradandır. Örneğin, süpermasif bir kara delik, çok karanlık objelerin büyük bir kümesi tarafından modellenebilir. Ancak, bu tür alternatifler tipik olarak süpermasif kara delik adaylarını açıklamaya yetecek kadar kararlı değildir. (https://en.wikipedia.org/wiki/Black_hole)


19 Ekim 2022

 

GERİ (kara delikler)