Gama-Işını Patlama Öncülleri (gamma-ray burst progenitors)

Gama ışını patlaması öncülleri, gama-ışını patlamaları (GRB'ler) yayan gök objeleri türleridir. GRB'ler olağanüstü derecede çeşitlilik gösterir; bir saniyenin kesirlerinden birkaç dakikaya kadar sürebilirler. Patlamalar tek bir profile sahip olabilir veya yoğunlukta şiddetle yukarı ve aşağı salınım yapabilir; spektrumları uzaydaki diğer objelerin aksine oldukça değişkendir.

Gözlemsel kısıtlamaların neredeyse tamamen yokluğu, buharlaşan kara delikler, beyaz cüceler üzerindeki magnetik parlamalar, maddenin nötron yıldızları üzerine birikmesi, antimadde birikimi, süpernovalar, hipernovalar ve süpermasif kara deliklerden dönme enerjisinin hızlı çıkarılması dahil olmak üzere bir dizi teoriye yol açtı.

GRB'lerin en az iki farklı öncül türü vardır: biri uzun süreli, yumuşak spektrumlu patlamalardan ve biri (veya muhtemelen daha fazla) kısa süreli, sert spektrumlu patlamalardan sorumludur. Uzun GRB'lerin öncüllerinin, çekirdeklerinin çökmesi nedeniyle patlayan masif, düşük-metalikliğe sahip yıldızlar olduğuna inanılıyor. Kısa GRB'lerin oncüllerinin, nötron yıldızları gibi kompakt ikili sistemlerin birleşmelerinden kaynaklandığı düşünülmektedir; bu, GW170817'nin bir nötron yıldızı birleşmesi ve bir kilonova gözlemiyle doğrulanmıştır.


(a) Carina takımyıldızındaki Eta Karina, bir hipernova için en yakın adaylardan biridir, (b) nötron yıldızlarının birleşmesi, gravitasyonal dalgalar üretilmesi ve bir kilonova ile sonuçlanmasını tanımlayan artistik yorum.

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Gamma-ray_burst_progenitors

16 Ekim 2022

 

GERİ (kara delikler)