Ekzozodiyakal Toz (exozodiacal dust)

Ekzozodiyakal toz, ekstrasolar gezegensel sistemlerin düzlemini dolduran 1-100 mikrometre büyüklüğünde amorf karbon ve silikat toz grainlerdir (tanecikler). Solar sistemde, özellikle asteroit kuşağının iç kısmında gözlemlenen 1-100 mikrometre büyüklüğündeki toz tanecikleri olan zodyak tozunun ekzogezegensel analoğudur.

Zodyak tozunda olduğu gibi bu grainler, muhtemelen gaz çıkaran kuyrukluyıldızların yanı sıra asteroitler gibi daha büyük ana gövdeler arasındaki çarpışmalar tarafından üretilir. Ekzozodiyakal toz bulutları, genellikle aşırı infrared emisyonlarıyla ana dizi yıldızlarının çevresinde tespit edilen enkaz disklerinin bileşenleridir.

Özellikle sıcak ekzozodiyakal diskler de genellikle spektral tip A-K yıldızlarının yakınında bulunur. Geleneksel olarak ekzozodiyakal toz, yıldızın birkaç astronomik birimde bu enkaz disklerinin en içteki ve en sıcak kısmını ifade eder. Ekzozodiyakal tozun yıldızların bu kadar yakınında nasıl bu kadar yaygın olduğu, fenomeni açıklamaya çalışan birkaç rakip teorinin tartışma konusudur.

Ekzozodiyakal toz bulutlarının şekilleri, ekstasolar gezegenlerin dinamik etkisini ve bu gezegenlerin varlığını gösterebilir. Genellikle bir yıldızın yaşanabilir bölgesinin yakınında bulunduğundan, ekzozodiyakal toz, karasal gezegenleri görüntüleme girişimleri için önemli bir gürültü kaynağı olabilir. Yakındaki solar sistemlerdeki 100 yıldızdan yaklaşık 1'i, 8.5–12 μm aralığındaki ortalama toz emisyonundan yaklaşık 1000 kat daha fazla olan yüksek bir sıcak toz içeriği gösteriyor.

Ekzozodiyakal toz içeren yıldız örnekleri arasında, 51 Ophiuchi, Fomalhaut, Tau Ceti, Vega sayılabilir.


51 Ophiuchi Oph sisteminin iç ve dış diskinin, Solar Sistemin asteroit kuşağı ve gezegenlerin konumuyla karşılaştırılması (NASA/GSFC/Marc Kuchner and Francis Reddy)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Exozodiacal_dust

5 Nisan 2023

 

GERİ (solar sistem)