Elektron,
antielektron (pozitron), Elektron nötrino, elektron antinötrino
Partikül
|
Sem-
bol |
Spin
|
Le
|
Kütle,
MeV/c2 |
Elektrik
yükü) |
Yaşam
süresi, s |
Elektron
|
e-
|
1/2
|
+1
|
0.511
|
-1
|
kararlı
|
Pozitron
|
e+
|
1/2
|
-1
|
0.511
|
+1
|
kararlı
|
Elektron
nötrino |
ne
|
1/2
|
+1
|
< 2.2
x 10-6
|
0
|
bilinmiyor
|
Elektron
antinötrino |
͞ve
|
1/2
|
-1
|
< 2.2
x 10-6
|
0
|
bilinmiyor
|
Partikül
|
Teori
|
Keşif
|
Elektron,
e−
|
Richard
Laming (1838–1851), G. Johnstone Stoney (1874)
|
J.
J. Thomson (1897)
|
Antielektron
(pozitron), e+
|
Paul Dirac (1928)
|
Carl David Anderson (1932)
|
Elektron nötrino, ne
|
Wolfgang
Pauli (1930)
|
Clyde
Cowan, Frederick Reines (1956)
|
Elektron antinötrino, ͞ne
|
Elektron (e−),
antielektron (pozitron), e+
Elektron (e-
veya β- sembolleri ile gösterilir), eksi yüküne sahip bir atomaltı
partiküldür. Lepton partikül ailesinin ilk nesline aittir ve bileşenleri ya da
alt yapıları olmadığından genellikle temel partikül olarak düşünülür. Kütlesi,
protonun yaklaşık olarak 1/1836'sı kadardır.
Büyük Patlama'nın
ilk milisaniyesinde, sıcaklık 10 milyar Kelvin'in üzerindeydi ve
fotonların ortalama enerjileri bir milyon elektronvoltun üstündeydi.
Bu fotonlar elektron ve pozitron çiftleri kurmak için birbirleriyle etkileşime
girmeye yeterek kadar enerjiye sahipti. Aynı şekilde, pozitron-elektron
çiftleri birbirlerini annihilasyona (imha) uğratarak enerjili fotonlar
yaydılar:
g + g « e+ + e-
Elektronun kuantum
mekaniği özellikleri arasında, indirgenmiş Planck sabiti (ħ) biriminde ifade
edilen, yarım tam sayı değerinde içsel bir açısal momentumu (spin) vardır.
Fermiyon olmalarından dolayı Pauli dışlama ilkesine göre iki elektron aynı
kuantum durumunda bulunamaz. Temel partiküllerin tamamı gibi elektronlar da hem
partikül hem dalga özelliği gösterirler ve bu sayede diğer partiküllerle
çarpışabilir ya da kırınabilirler.
Pozitron, elektronun
antipartikülüdür; kütlesi elektronunki ile aynı, yükü artıdır. Eğer bir
elektron ile bir pozitron karşılaşırsa, iki gama ışını üreterek yok olur.
e+ + e-« g + g
Pozitron elektronun
antipartikülüdür. Bir pozitron herhangi bir normal maddeye girdiğinde,
karşılaşıp yok olacağı bolca elektrona rastlar. Yok olmayla salınan enerji iki
adet yüksek enerjili gama ışını oluşturur. Yok olmadan önce elektron ile
pozitronun momentumları düşünülürse, iki gama ışınının momentumu korumak için
ters yönlerde ilerlemesi gerekir.
Elektronun durağan
kütle enerjisi 0.511 MeV’dir; dolayısıyla 1.022 MeV üzerindeki foton enerjileri
için çift oluşumu mümkündür. Bu eşiğin çok üzerindeki foton enerjileri için
çift oluşumu, X-ışınlarının ve gama-ışınlarının madde ile baskın etkileşim modu
hâline gelir.
Elektron nötrino (ne), elektron
antinötrino ( ͞ne)
Elektron nötrino,
leptonların bir üyesi olan bir tür temel partiküldür. Elektrik yükü 0 olan elektron
nötrinoları, elektronlarla birlikte leptonların 1. neslini oluşturur. İlk kez
1930'da Wolfgang Pauli tarafından beta bozunumda eksik momentum ve eksik
enerjiyi hesaba katan varsayımlar yapıldı ve 1956'da Clyde Cowan ve Frederick
Reines liderliğindeki bir ekip tarafından keşfedildi (Cowan-Reines neutrino
deneyi).
·
Pauli
başlangıçta önerdiği hafif partikülü bir nötron olarak adlandırdı.
·
James
Chadwick 1932'de çok daha büyük bir nükleer partikül keşfetti ve onu da nötron
olarak adlandırdı.
·
Beta
bozunması teorisini geliştiren Enrico Fermi, 1934'te karışıklığı gidermek için
nötrino terimini kullandı.
·
İkinci
bir nötrino tahmini ve keşfi üzerine, farklı nötrino türleri arasında ayrım yapılması
önemli hale geldi.
·
Pauli'nin
nötrinoları elektron nötrinoları olarak tanımlandı.
·
Tesbit
edilen ikinci nötrinolar da müon nötrinoları olarak adlandırıldı.
Elektron
anti-nötrino (͞ne), elektron nötrinonun bazı özelliklerinin
eşit büyüklükte fakat zıt işarete sahip olması bakımından farklılık gösteren antipartiküldür.
Elektron antinötrinolar beta bozunumu ve diğer tip zayıf etkileşimlerle
üretilir.
Partikül fiziğinin
açık bir sorusu, nötrinoların ve anti-nötrinoların aynı partikül olup olmadığı
(bu durumda bir Majorana fermiyonu), veya farklı partiküller olup olmadıkları (bu
durumda Dirac fermiyonları)’ dır.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Elektron
7 Mart 2020
GERİ
(partikül fiziği)
GERİ
(temel partiküller)
GERİ
(fermiyonlar)
GERİ
(leptonlar)
