Çeşni kuantum sayıları
|
I
veya I3: izospin
|
C:
Tılsım (charm) kuantum sayısı
|
S:
Acaiplik (strange-ness)
|
T:
Üstlük (topness)
|
B′:
Altlk
(bottom-ess) |
İlişkili kuantum sayıları
|
B:
Baryon sayısı
|
L:
Lepton sayısı
|
T
veya T3: zayıf izospin
|
Q:
Elektrik yükü
|
X:
X-Yük veya X
|
Kombi-nasyonlar
|
Y:
Hiperyük
|
YW:
Zayıf hiperyük
|
|||
Çeşni karıştır-
ma |
CKM
matris
|
PMNS
matris
|
QLC:
Çeşni tamamlayıcılığı (flavour complementarity)
|
||
Çeşni (Flavor) Kuantum Sayıları
I veya I3:
İzospin
Nükleer fizik ve partikül fiziğinde izospin (I) güçlü
etkileşimle ilgili bir kuantum sayıdır. Daha spesifik olarak, izospin
simetrisi, baryonlar ve mesonların etkileşimlerinde daha geniş olarak görülen çeşni
simetrisinin bir alt kümesidir.
C: Tılsım (Charm)
Kuantum Sayısı
Tılsım, bir partikülde bulunan tılsım kuarklar (c) sayısı ve
tılsım antikuarklar (͞c) sayısı arasındaki farkı yansıtan çeşni kuantum
sayısıdır.
C = nc − n ͞c
c: tılsım kuarklar, ͞c: tılsım antikuarklar
S: Acaiplik
(Strangeness)
Partikül fiziğinde acaiplik (S), kısa bir süre içinde
meydana gelen güçlü ve elektromagnetik etkileşimlerde partiküllerin bozunumunu
tanımlamak için kuantum sayısı olarak ifade edilen bir özelliktir.
S = – (ns – n ͞s)
ns: acaip kuark(s) sayısı, n ͞s: acaip
antikuark (͞s) sayısı
T: Üstlük (Topness)
Üstlük, bir çeşni kuantum sayısıdır; bir partikülde bulunan
üst kuarkların (t) sayısı ve üst antikuarkların (͞t) sayısı arasındaki farkı
gösterir.
T = nt – n ͞t
Geleneksel olarak, üst kuarklar +1'lik bir üstliğe ve üst antikuarklar
-1'lik bir üstliğe sahiptir.
B′: Altlk
(Bottomness)
Fizikte altlık, bir partikülde bulunan alt antikuarkların (n
͞b) sayısı ve alt kuarkların (nb) sayısı arasındaki farkı
yansıtan çeşni kuantum sayısıdır.
B’ = − (nb − n ͞b)
nb: alt kuarkların sayısı, n ͞b: alt
anti kuarkların sayısı
İlişkili Kuantum Sayıları
B: Baryon Sayısı
Partikül fiziğinde baryon sayısı, bir sistemin kesinlikle korunan
ilave kuantum sayısıdır.
B = 1/3 (nq − n ͞q)
nq: kuarkların sayısı, n ͞q: anti
kuarkların sayısı
L: Lepton Sayısı
Partikül fiziğinde lepton sayısı (lepton yükü de denir), bir
temel partikül reaksiyonunda, leptonların sayısı ve antileptonların sayısı
arasındaki farkı gösteren korunmuş bir kuantum sayıdır.
L = nl – n ͞l
nl: lepton sayısı, n ͞l :antilepton
sayısı
T veya T3: Zayıf İzospin
Partikül fiziğinde zayıf izospin, zayıf etkileşimle ilgili
bir kuantum sayıdır; güçlü etkileşim altındaki izospin olgusuna paralellik
gösterir.
Q: Elektrik Yükü
Elektrik yükü maddenin fiziksel özelliğidir; İki tür
elektrik yükü vardır: pozitif (protonlar tarafından taşınır) ve negatif
(elektronlar tarafından taşınır).
X: X-Yük veya X
Partikül fiziğinde, X-yükü SO(10) büyük birleşme teorisi ile
ilişkili korunmuş bir kuantum sayıdır. Güçlü, zayıf, elektromagnetik, yer
çekimsel ve Higgs etkileşimlerinde korunduğu düşünülmektedir.
X = 5 (B – L) – 2YW
B: baryon sayısı, L: lepton sayısı, YW: zayıf
hiperyüktür.
Kombinasyonlar
Y: Hiperyük
Partikül fiziğinde hipertük Y, güçlü kuvvet altında korunan
bir kuantum sayısıdır. Hiperyük kavramı, izospin ve çeşniyi tek bir şarj
operatöründe birleştirir.
Y = (B + S + C + B′ + T)
Y = 2 (Q − I3)
YW: Zayıf
Hiperyük
Partikül fiziğinin elektrozayıf etkileşimlerinin Standart
Model’inde zayıf hiperyük, elektrik yükü ve zayıf izospin üçüncü bileşenini
içeren bir kuantum sayıdır.
YW = 2 (Q − T3)
X + 2YW = 5 (B − L)
Çeşni Karıştırma
CKM matris
Partikül fiziği Stansart Model’de ‘Cabibbo–Kobayashi–Maskawa
matrix, CKM matrix, quark mixing matrix, or KM matrix’ çeşni- değiştirici zayıf
etkileşimin gücü hakkında bilgi içeren üniter bir matristir.
PMNS Matris
Partikül fiziğinde, Pontecorvo–Maki–Nakagawa–Sakata matris
(PMNS), Maki–Nakagawa–Sakata matris (MNS), lepton karıştırma matrisi ve nötrino
karıştırma matrisi: Üniter bir karışım matrisidir; serbestçe çoğaldıklarında ve
zayıf etkileşimlerde yer aldıklarında nötrinoların kuantum hallerinin
uyumsuzluğu hakkında bilgi içerir.
QLC: Çeşni Tamamlayıcılığı (Flavour Complementarity):
Kuark–lepton tamamlayıcılığı, kuarklar ve leptonlar
arasındaki olası temel simetridir. İlk olarak 1990 yılında Foot ve Lew
tarafından önerilmiş olup, kuarklar gibi leptonların da üç "renkli"
olduğunu varsaymaktadır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Flavour_(particle_physics)
8 Kasım 2019
GERİ (astrofizik)
