Süpereşler
|
||
Diğer Süpereşler
|
Süpereş kelimesi, süpersimetri ve eş kelimesinin
birleşmesinden oluşmuştur. Süpereş (süperpartner veya spartikül), partikül
fiziğinde varsayımsal temel partiküldür. Süpersimetri sinerjik teorilerinden
biri olan yüksek enerji fiziği bu ‘gölge’ partiküllerin varlığını varsayıyor. (Süpersimetrik
teoriler, daha fazla partikülün varlığını öngörmektedir; ancak, bunların
hiçbiri Mart 2019 itibariyle deneysel olarak doğrulanmamıştır.)
Süpersimetrinin var olduklarını iddia ettiği süpereşlerden,
fermiyonların eşi olanlar, eşlerinin adının başına s harfi getirilerek
adlandırılır: skuarklar (kuarkların süpersimetrik eşleri), sfermiyonlar
(fermiyonların süpersimetrik eşleri), sleptonlar (leptonların süpersimetrik
eşleri) gibi.
Bozonların süpersimetrik eşleri ise eşlerinin adının sonuna
‘-ino’ eki getirilerek adlandırılır: bozinolar (bozonların süpersimetrik
eşleri), gluino (gluonun süpersimetrik eşi) gibi. Tüm geyç süpereş setine
gaugino denir.
Süpereş
|
Partikülü
|
Spin
|
Notlar
|
nötral bozonlar
|
1/2
|
Nötralinolar, nötral
Standard Model bozonların süper eşlerinin süperpozisyonlarıdır: nötral Higgs
bozon, Z bozon ve foton. En hafif nötralino karanlık madde için önde gelen
bir adaydır. MSSM(*), dört nötralino öngörüyor: N͂01,
N͂02, N͂03, N͂04.
|
|
yüklü bozonlar
|
1/2
|
Charginolar, yüklü
Standard Model bozonların süper eşlerinin süperpozisyonlarıdır: yüklü Higgs
bozon ve W bozon. MSSM iki çift chargino öngörüyor.
|
|
photon
|
1/2
|
Nötralinolar için
nötral Higgsinolar ve zino karışımıdır.
|
|
wino, zino
|
W± ve
Z0 bozonlar |
1/2
|
Wino ve zino gauginolardır;
Wino (W̃±), W± ayar bozonun, zino (Z̃), Z ayar bozonun
süpereşidir.
|
Higgs bozon
|
0
|
Süpersimetri için,
süpereşlerine uygun olarak nötral ve yüklü birkaç Higgs bozonuna ihtiyaç
vardır.
|
|
gluon
|
1/2
|
Sekiz gluon ve sekiz gluino.
|
|
graviton
|
3/2
|
Süper gravite (SUGRA)
tarafından öngörülmüştür. Graviton da varsayımsaldır.
|
|
sleptonlar
|
leptonlar
|
0
|
Leptonların (elektron,
müon, tau) ve nötrinoların süpereşleridir
|
snötrino
|
nötrino
|
0
|
Standard Supermodel'in
birçok uzantısı tarafından tanıtılmıştır; LSND (**) sonuçlarını
açıklamak için gerekli olabilir.
|
skuarklar
|
kuarklar
|
0
|
Stop skuarkın (üst
kuarkın süpereşi) düşük bir kütleye sahip olduğu düşünülmektedir; genellikle
deneysel araştırmalara konu olmaktadır.
|
(*)MSSM: Minimal Supersymmetric Standard Model
(**)Liquid Scintillator Neutrino Detector
22 Ocak 2020
GERİ (partikül
fiziği)
GERİ (temel
Partiküller)
GERİ (temel
kuramsal partiküller)
