Semiregüler Değişken Yıldız (semiregular variable star)

Astronomide, bir değişken yıldız türü olan semiregüler (yarı-düzenli) değişken yıldız, ışık değişimlerinde önemli periyodiklik gösteren, çeşitli düzensizliklerle birlikte veya bazen kesintiye uğrayan orta ve geç (daha soğuk) spektral tipte bir dev veya süperdevdir. Periyotlar 20 günden 2000 güne kadar uzanırken, ışık eğrilerinin şekilleri her döngüde oldukça farklı ve değişken olabilir. Genlikler birkaç yüzde birlik ile birkaç büyüklükler arasında olabilir.

Semiregüler değişken yıldızlar, özellikle SRa ve SRb alt-sınıfları, genellikle uzun-periyotlu değişken başlığı altında, Mira değişkenlerle birlikte gruplandırılır. Diğer durumlarda, terim hemen hemen tüm soğuk titreşimli yıldızları kapsayacak şekilde genişletilir. Semiregüler dev yıldızlar, Mira değişkenleriyle yakından ilişkilidir: Mira yıldızları genellikle temel modda titreşir; semiregüler devler bir veya daha fazla overtonda titreşir. (Bir overtone, bir sesin temel frekansından daha büyük frekansa sahip herhangi bir harmoniktir; yani, temel frekansın pozitif bir tamsayı katı olan bir frekansa sahip bir dalgadır.)

Büyük Macellan Bulutu'nda gravitasyonal mikro-merceklenme olaylarını araştıran fotometrik çalışmalar, esasen tüm soğuk evrimleşmiş yıldızların değişken olduğunu, en soğuk yıldızların çok büyük genlikler gösterdiğini ve daha sıcak yıldızların yalnızca mikro varyasyonlar gösterdiğini göstermiştir. Yarı-düzenli değişken yıldızlar, Mira değişkenlerinden yalnızca bir overtonda titreşerek farklılık gösteren, tanımlanan beş ana periyot-luminosite ilişkisi dizisinden birine düşer. Yakından ilişkili OSARG (OGLE küçük genlikli kırmızı dev) değişkenleri bilinmeyen bir modda titreşir.

Birçok semiregüler değişken, görünür dalgaboylarında bir büyüklüğün birkaç onda biri kadar genliklerle, ana titreşim (main pulsasyon) periyodunun yaklaşık on katı civarında uzun ikincil periyotlar gösterir. Titreşimlerin nedeni bilinmemektedir.

(a) Orion takımyıldızında Betelgeuse'un konumu,  (b) gökyüzündeki Orion takımyıldızını (Betelgeuse işaretli), Betelgeuse'a doğru bir büyütmeyi ve ESO Teleskopunda NACO ile elde edilen bu süper dev yıldızın görüntüsünü gösteren bir bir kolaj (a ve b: https://www.constellation-guide.com/betelgeuse/), (c) semirregüler değişken yıldız Betelgeuse'nin ışık eğrisi

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Semiregular_variable_star

14 Nisan 2022

 

GERİ (astronomik obje)
GERİ (basit bedenler)
GERİ (intrinsik değişken)