Gravitasyonal Çöküş (gravitational collapse)

Gravitasyonal çöküş, bir astronomik objenin, maddeyi gravite merkezine doğru (içe doğru) çekme eğiliminde olan kendi gravitesinin etkisiyle büzülmesidir. Gravitasyonal çöküş, evrendeki yapı oluşumu için temel bir mekanizmadır. Zamanla, maddenin kısmen düzgün dağılımı, daha yüksek yoğunluklu cepler oluşturmak için çökecek ve tipik galaksi kümeleri, stellar gruplar, yıldızlar ve gezegenler gibi yoğun yapılar hiyerarşisi yaratacaktır.

Bir yıldız, interstellar madde bulutunun kademeli gravitsyonal çöküşle doğar. Çöküşün neden olduğu sıkıştırma, yıldızın merkezinde termonükleer füzyon gerçekleşene kadar sıcaklığı yükseltir, bu noktada dışa doğru termal basınç gravitasyonal kuvvetleri dengeledikçe çöküş yavaş yavaş durur. Yıldız daha sonra dinamik bir denge durumunda bulunur. Tüm enerji kaynakları tükendiğinde, bir yıldız yeni bir denge durumuna ulaşana kadar tekrar çökecektir.


(a) Küresel simetrik homojen bir toz bulutunun gravitasyonal çöküşü; olay ufku tekillikten önce oluşur ve çöküşün son durumu bir kara deliktir (https://arxiv.org/pdf/1311.0449.pdf), (b) NGC 6745, gravitasyonal çöküş yoluyla yıldız oluşumunu tetiklemek için yeterince aşırı malzeme yoğunlukları üretiyor

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Gravitational_collapse

19 Ağustos 2022

 

GERİ (kara delikler)