Solar-Benzeri Osilasyonlar (solar-like oscillations)

Solar-benzeri osilasyonlar (salınımlar), Güneş'tekilerle aynı şekilde, yani dış katmanlarındaki türbülanslı konveksiyonla uyarılan, uzak yıldızlardaki salınımlardır. Solar-benzeri osilasyonlar gösteren yıldızlara ‘solar-benzeri osilatörler’ denir.

Salınımlar, sabit basınç ve karışık basınç-gravite modlarıdır; kabaca çan şeklindeki bir dağılımı izleyen genliklerle, bir frekans aralığı boyunca uyarılırlar. Opaklık tahrikli osilatörlerin aksine, frekans aralığındaki tüm modlar uyarılır; salınımların tanımlanması nispeten kolaydır.

Yüzey konveksiyonu modları da sönümler, bunların her biri frekans alanında, genişliği modun ömrüne karşılık gelen bir Lorentzian eğrisiyle benzeşir: ne kadar hızlı bozunursa, genişliği o kadar Lorentzian’dır.

Yüzey konveksiyon bölgelerine sahip tüm yıldızların, soğuk ana-dizi yıldızları (yaklaşık 7000 K yüzey sıcaklıklarına kadar), alt-devler ve kırmızı devler dahil olmak üzere solar-benzeri salınımlar göstermesi beklenir. Salınımların küçük genlikleri nedeniyle çalışmaları, uzay-bazlı misyonlar (görevler) (özellikle COROT ve Kepler) sayesinde muazzam bir şekilde ilerlemiştir.

Solar-benzeri salınımlar, ayrıca, gezegeni-barındıran yıldızların kütlelerini ve yarıçaplarını kesin olarak belirlemek ve böylece gezegenlerin kütlelerinin ve yarıçaplarının ölçümlerini geliştirmek için kullanılmıştır.

Kırmızı devlerde, yıldızın çekirdek özelliklerine kısmen doğrudan duyarlı olan karışık modlar gözlenir. Bunlar, çekirdeklerinde helyum yakan kırmızı devleri, sadece bir kabukta hidrojen yakanlardan ayırt etmek, kırmızı devlerin çekirdeklerinin modellerin tahmin ettiğinden daha yavaş döndüğünü göstermek ve çekirdeklerin iç magnetik alanlarını sınırlamak için kullanılmıştır.


Güneş için bir echelle diyagramı; aynı açısal l derecesinin modları, yüksek frekanslarda kabaca dikey çizgiler oluşturur.

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Solar-like_oscillations

29 Mayıs 2021

 

GERİ (yıldız)
GERİ (stellar yapı)
GERİ (konveksiyon bölgesi)