Bir nesnenin mutlak büyüklüğü, yıldızlararası madde ve
kozmik toz tarafından absorplanması nedeniyle ışığı sönmeden (veya kararmadan),
tam olarak 10 parsek (32.6 ışıkyılı) bir mesafeden bakıldığında, nesnenin sahip
olacağı görünür büyüklüğe eşit olarak tanımlanır. (Görünür büyüklük m, Yer'den
gözlemlenen bir yıldızın veya başka bir astronomik nesnenin ‘parlaklığının’ bir
ölçüsüdür.)
Tüm nesneleri, varsayımsal olarak gözlemciden standart bir
referans mesafede yerleştirerek luminositeleri, direkt olarak bir büyüklük
ölçeğinde kıyaslanabilir.
Tüm astronomik büyüklüklerde olduğu gibi mutlak büyüklük,
belirli filtre bantlarına veya geçiş bantlarına karşılık gelen farklı dalga
boyu aralıkları için belirtilebilir; yıldızlar için yaygın olarak alıntılanan
mutlak büyüklük, spektrumun görsel (V) bandını kullanan (UBV fotometrik
sistemde) mutlak görsel büyüklüktür.
Mutlak büyüklükler, ölçüm için kullanılan filtre bandını
temsil eden bir alt simge ile beraber, büyük M ile gösterilir; V bandındaki
mutlak büyüklük için MV gibi.
Bir nesne ne kadar aydınlıksa, mutlak büyüklüğünün sayısal
değeri o kadar küçük olur. İki nesnenin mutlak büyüklükleri arasındaki 5 büyüklük
bir fark, aydınlatma güçlerinde 100' lük bir orana karşılık gelir; mutlak
büyüklükteki n kadar bir fark, 100(n/5) bir aydınlatma gücü oranına
karşılık gelir.
Örneğin, mutlak büyüklüğü MV = 3.0 olan bir
yıldız, V filtre bandında ölçüldüğü gibi mutlak büyüklüğü MV = 8.0
olan bir yıldızdan 100 kat daha aydınlık olacaktır. Güneş'in mutlak büyüklüğü MV
= +4.83' tür. Oldukça aydınlık nesnelerin negatif mutlak büyüklükleri olabilir:
örneğin, Samanyolu galaksisinin mutlak B (blue) büyüklüğü −20.8 kadardır.
Bir nesnenin mutlak bolometrik büyüklüğü (Mbol),
logaritmik büyüklük ölçeğinde ifade edildiği şekliyle, tek bir filtre bandı
yerine tüm dalga boyları üzerindeki toplam luminositesini temsil eder. Belirli
bir filtre bandındaki mutlak büyüklüğü mutlak bolometrik büyüklüğe dönüştürmek
için bolometrik bir düzeltme (BC) uygulanır. (Mbol = MV
+ BC)
Mutlak büyüklük M, görünen büyüklük m ve yıldız paralaks p
cinsinden de yazılabilir:
M = m + 5 (log10 p + 1)
veya, görünür büyüklük m ve mesafe modülü μ kullanarak:
M = m – m eşitliğiyle verilir
Yansıyan ışıkta parlayan solar sistem gövdeler için, bir
astronomik birimin standart bir referans mesafesine dayalı olarak farklı bir
mutlak büyüklük (H) tanımı kullanılır. Mutlak büyüklük H, bir cismin görünen
büyüklüğünü (m) hesaplamak için kullanılabilir. Güneş ışığını yansıtan bir
nesne için H ve m bağıntısı:
m = H + 5 log10 (dBS
dBO / d02) – 2.5 log10 q(a)
a: faz açısı (Güneş ve gözlemci arasındaki), q(a): faz integrali (yansıyan ışığın
integrasyonu; 0 ila 1 aralığında bir sayı)
Yıldızların temel bölgelerini içeren H-R diagramı
https://en.wikipedia.org/wiki/Absolute_magnitude
24 Ağustos 2020
GERİ (astronomide büyüklük)
