Jüpiter’in Ayları (moons of Jupiter)

Jüpiter'in bilinen 92 ayı vardır (iç aylardan dökülmüş *aycıklar sayılmamış olabilir). Hep birlikte, ‘Jovian sistemi’ adı verilen bir satellit sistemi oluştururlar. Ayların en büyükleri, Galileo Galilei ve Simon Marius tarafından 1610'da bağımsız olarak keşfedilen ve ne Yer, ne de Güneş olan bir objenin yörüngesinde bulunan ilk objelerdir: dört Galile ayı Io, Europa, Ganymede ve Callisto. . Çok daha yakın bir zamanda, 1892'den başlayarak, küçück düzinelerce Jovian ayları tespit edildi, bunlar Roma tanrısı Jüpiter'in veya Zeus'un sevgililerinin veya kızlarının adlarını aldı. Bilinen dört Galile ayı, Jüpiter'in yörüngesindeki en büyük ve en masif objelerdir, geri kalan 76 bilinen ay ve halkalar birlikte toplam yörünge kütlesinin sadece %0.003'ünü oluşturur. (*aycıklar-moonlet-: bir gezegenin, cüce gezegenin veya başka bir minör gezegenin yörüngesinde dönen özellikle küçük bir doğal satellittir.)

Jüpiter'in aylarından sekizi, Jüpiter'in ekvator düzlemine göre büyük ölçüde eğimli olmayan prograd ve hemen hemen dairesel yörüngelere sahip düzenli aylardır. Bunlardan Galilean ayları (dört tane), gezegensel kütleleri nedeniyle şekil olarak küresele yakındır, bu nedenle, Güneş'in etrafında doğrudan yörüngede olsalar, en azından cüce gezegenler olarak kabul edilebilirlerdi. Diğer dördü çok daha küçük ve Jüpiter'e daha yakındır; bunlar Jüpiter'in halkalarını oluşturan tozun kaynakları olarak çalışır.

Jüpiter'in uydularının geri kalanı, prograde ve retrograde yörüngeleri Jüpiter'den çok daha uzak olan ve yüksek eğimlere ve eksentrisiteye sahip düzensiz uydulardır. Bu aylar muhtemelen Jüpiter tarafından solar yörüngelerinden ele geçirildi. Düzensiz ayların yirmi üçü henüz resmi olarak adlandırılmamıştır.


Galile ayları: Jüpiter'den artan mesafeye göre soldan sağa: Io, Europa, Ganymede, Callisto

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Moons_of_Jupiter

31 Mart 2022
1 Şubat 2023

 

GERİ (gezegen sistemi)
GERİ (astronomik obje)
GERİ (solar sistem)
GERİ (güneş sistemi tablo-2)