Solar sistemi gezegenleri ve onların cüce gezegenlerinin, en az 219 doğal uydu veya aylarla yörüngede olduğu bilinmektedir. Bunlardan asgari 19 tanesi gravitasyonalle yuvarlanacak kadar büyüktür; Bunların (Yerin Ay'ı ve Jüpiter'in Io'su hariç) tümü bir buz kabuğuyla kaplıdır. En büyüklerinden birkaçı hidrostatik dengededir ve bu nedenle mevcut durumlarında (yörüngedeki gezegenler veya cüce gezegenler) değil de Güneş'in etrafında doğrudan yörüngede olsalar, cüce gezegenler veya gezegenler olarak kabul edilirler.
Aylar yörüngelerine göre iki ayrı kategoride
sınıflandırılır:
·
Düzenli aylar: prograde yörüngeleri (yörüngeleri
gezegenlerinin dönüş yönündedir) olan ve ekvator düzlemine yakın olan aylardır.
·
Düzensiz aylar: prograde veya retrograde (yörüngeleri
gezegenlerinin dönüş yönüne karşı) olabilen ve genellikle gezegenlerinin
ekvatorlarına aşırı açılarda bulunan aylardır.
Düzensiz aylar muhtemelen çevredeki uzaydan yakalanmış küçük
gezegenlerdir. Çoğu düzensiz ayın çapı, 10 kilometreden daha azdır.
Yer’inkinden başka bir ayın yayınlanmış en eski keşfi,
1610'da Jüpiter'in yörüngesindeki dört Galilean
ay’ını keşfeden Galileo Galilei tarafından yapıldı. Takip eden üç yüzyıl
boyunca sadece birkaç ay daha keşfedildi. 1970'lerde diğer gezegenlere yapılan
misyonlar, özellikle de Voyager 1 ve 2 misyonları, tespit edilen ayların
sayısında bir artış gördü, 2000 yılından bu yana, çoğunlukla büyük, yer tabanlı
optik teleskoplar kullanılarak yapılan gözlemler, hepsi düzensiz olan çok daha
fazla ay keşfetti.
Ayların sayısı
Gezegen |
Merkür |
Venüs |
Yer |
Mars |
Jüpiter |
Satürn |
Uranüs |
Neptün |
Ay sayısı |
0 |
0 |
1 |
2 |
92 |
83 |
27 |
14 |
Yer'in bu gezegenlerden değişen uzaklığı (aynı zamanda Güneş'e olan uzaklığı) nedeniyle, yeni ayları tespit edebileceğimiz sınırlar çok tutarsızdır. Aşağıdaki grafiğin gösterdiği gibi, gezegenlerin çevresinde tespit edilen ayların mutlak büyüklüğü (toplam doğal parlaklık, kısaltılmış H) Jüpiter için H = 17, Satürn için H = 16, Uranüs için H = 13 ve Neptün için H = 11'de zirve yapar.
Bu gezegenlerin her birinin çevresinde daha küçük aylar
olabilir (ve büyük olasılıkla vardır), ancak şu anda Yer'den tespit
edilememektedir. Uzay araçları tüm bu gezegenleri ziyaret etmiş olsa da, Yer
tabanlı teleskoplar, ay algılama yeteneğinde onlardan daha iyi performans
göstermeye devam ediyor.
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_natural_satellites
27 Ocak 2022
8 Şubat 2023
