Jüpiter-Ailesi Kuyrukluyıldızlar (Jupiter-family comets)

Jüpiter-ailesi kuyrukluyıldızlar (JFC), yörünge periyotları (dönemleri) 20 yıldan daha kısa olan kısa-periyotlu kuyrukluyıldızlardır. Mevcut yörüngeleri öncelikle Jüpiter'in gravitasyonal etkisiyle belirlendiği için bu şekilde adlandırılırlar.

Jüpiter-ailesi kuyrukluyıldızların yörüngeleri Jüpiter'in yörüngesinin içinde yer alsa da veya çok ötesine uzanmasa da, bunların Neptün'ün yörüngesinin hemen ötesinde bulunan, bir kaya-buz kütleleri topluluğu olan Kuiper Kuşağı'ndan kaynaklandıkları düşünülmektedir. Kuiper Kuşağı nesneleri arasındaki çarpışmalar, küçük buz ve kaya parçalarını kırar ve bu daha sonra Neptün tarafından gravitasyonal etkiyle bozularak Güneş etrafındaki son derece eliptik yörüngelere dönüşebilir. Jüpiter'e yaklaştıklarında, bu küçük cisimlerin yörüngeleri daha fazla bozulabilir ve bu da daha sıkı bir elips ve daha kısa bir yörünge periyodu ile sonuçlanabilir.

Jüpiter-ailesi kuyrukluyıldızlarının bu kökeni, hepsinin nispeten düşük yörünge eğimlerine sahip oldukları (ekliptik düzlemine ortalama 18⁰ civarında) ve çoğu yörüngenin gezegenlerle aynı yönde olduğu gözlemiyle desteklenmektedir. Bu, yörünge eğimleri çok yüksek olabilen ve küresel Oort bulutundan kaynaklandığı düşünülen Halley tipi kuyrukluyıldızların ve uzun dönem kuyrukluyıldızların tersi bir durumdur.

Encke kuyrukluyıldızı, daha kısa yörünge periyodunun en uç noktasında Jüpiter'in yörüngesine ulaşmayan ve bir Encke-tip kuyrukluyıldız olarak bilinen bir yörüngeye sahiptir. Yörünge periyotları 20 yıldan daha az olan ve ekliptiğe düşük eğilimleri (30 dereceye kadar) olan bu tip kısa periyotlu kuyrukluyıldızlara, geleneksel Jüpiter ailesi kuyrukluyıldızları (JFC'ler) denir. Yörünge periyotları 20 ila 200 yıl arasında değişen ve eğimleri sıfırdan 90 dereceye kadar uzanan Halley gibiler Halley tipi kuyrukluyıldızlardır (HTC'ler). 2020 itibariyle, 691 tanımlanmış JFC ile karşılaştırıldığında 91 HTC gözlenmiştir.

Şu anda bilinen, çoğu aşırı derecede sönük olan 400'den fazla Jüpiter-ailesi kuyrukluyıldız vardır. Bunun nedeni, kısa yörünge periyotlarının sebep olduğu iç solar sistemine çoklu yolculuklar yoluyla uçucularının hızla tükenmesidir.

Kuyrukluyıldız 2P/Encke, 4.11 AU'da aphelion'a (günöte) sahiptir ve Güneş'i 3.3 yıllık bir periyotla döner; ekliptiğe sadece 11.8⁰ eğimlidir (ekliptik, Yer’in Güneş etrafındaki yörüngesinin düzlemidir)

 

https://astronomy.swin.edu.au/cosmos/J/Jupiter-family+comets

31 Aralık 2020

 

GERİ (kuyrukluyıldız)
GERİ (orbital karakteristikleri)
GERİ (kuyrukluyıldız tipleri)