Bir helyum parlaması, kırmızı dev evreleri sırasında düşük kütleli yıldızların (0,8 M☉ ile 2,0 M☉güneş kütlesi arasında) çekirdeğindeki üçlü alfa prosesiyle büyük miktarlarda helyumun karbona (çok kısa) termal bir kaçak nükleer füzyonudur. Birikmekte olan beyaz cüce yıldızların yüzeyinde de, çok daha nadir olarak, kaçak helyum füzyon prosesi meydana gelebilir.
Düşük kütleli yıldızlar, normal helyum füzyonunu başlatmak
için yeterli gravitasyonal basınç üretemezler. Çekirdekteki hidrojen tükendiğinde,
geride kalan helyumun bir kısmı, termal basınçtan ziyade kuantum mekanik basınç
tarafından gravitasyonal çökmeye karşı desteklenen dejenere maddeye
sıkıştırılır. Bu, çekirdekte helyum füzyonuna (veya helyum yanmasına) neden
olacak kadar sıcak olan yaklaşık 100 milyon kelvin'e ulaşana kadar çekirdeğin
yoğunluğunu ve sıcaklığını arttırır.
Bununla birlikte, dejenere maddenin bir temel özelliği,
sıcaklıktaki artışların, termal basınç dejenerasyon basıncını aşacak kadar
yüksek olana kadar maddenin hacminde bir artış üretmemesidir.
Ana dizi yıldızlarında, termal genleşme çekirdek sıcaklığını
düzenler, ancak dejenere çekirdeklerde bu gerçekleşmez. Helyum füzyonu
sıcaklığı arttırır, bu da füzyon hızını arttırır, bu da kaçak bir reaksiyonda
sıcaklığı daha da arttırır. Sonuçta, yalnızca birkaç dakika süren, ancak kısa
bir süre için tüm Samanyolu galaksisiyle karşılaştırılabilir bir oranda enerji
yayan çok yoğun bir helyum füzyonu parlaması üretilir.
Normal düşük kütleli yıldızlarda, büyük enerji salınımı
çekirdeğin çoğunun dejenerasyondan çıkmasına neden olur, bu da termal olarak
genişlemesine izin verir ve helyum parlamasıyla salınan toplam enerji kadar
enerji tüketir, kalan enerji yıldızın üst katmanlarında absorplanır. Bu
nedenle, helyum parlaması çoğunlukla gözlemle tespit edilemez, sadece
astrofiziksel modellerle tanımlanır.
Çekirdeğin genişlemesi ve soğumasından sonra yıldızın
yüzeyi, eski yarıçapının ve aydınlıklığının yaklaşık % 2'sine ulaşana kadar 10 000
yıl gibi kısa bir sürede hızla soğur ve büzülür. Elektron-dejenere helyum
çekirdeğinin yıldız kütlesinin yaklaşık % 40'ını ağırlığında olduğu ve
çekirdeğin % 6'sının karbona dönüştürüldüğü tahmin edilmektedir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Helium_flash
5 Haziran 2021
