Faktör On, ‘Faktör On Enstitüsü’ tarafından, özellikle
ekonomi genelinde kaynak verimliliğindeki artışlarla sürdürülebilir değer
yaratmada önemli ilerlemeler elde etmek için pratik destek sağlamak amacıyla
geliştirilen bir sosyal ve ekonomik politika programıdır.
‘Wuppertal İklim,
Çevre ve Enerji Enstitüsü'nden Friedrich Schmidt-Bleek, ilk olarak 1990'ların
başında Faktör 10'u ve demateryalizasyon
(madde kaybı) kavramlarını önerdi. Çalışmalarında, dünya kaynaklarının % 80'inin,
küresel nüfusun % 20'sine katkıda bulunan Birinci Dünya ülkeleri arasında
dağıtıldığı, bu nedenle bu ulusların sürdürülemez bir kalkınma sistemini teşvik
ettiği sonucuna vardı.
Faktör 10'un amacı ulusların gezegenin taşıma kapasitesini
aşmamasını, ancak gelecek nesillere yeterli kaynak bırakmasını sağlamaktır.
Bir ürün üretirken doğal kaynak tüketimi azaltılsa da,
ürünün kullanımından alınabilecek hizmet ve kalite korunmalıdır. Örneğin,
Faktör 10 Club'a göre, sanayileşmiş ülkelerdeki uygun demateryalizasyon,
dünyanın geri kalanının gerekli teknik gelişimine yeterli yer açmak için
ortalama 10 Faktör veya daha fazla olmalıdır. Faktör 10'dan daha az herhangi
bir şey ekolojik açıdan yeterli kabul edilemez.
Neden Faktör 10 olmak zorunda? Faktör 10, Şekilde gösterilen
basit bir hesaplamanın sonucudur; tüm topluluk tarafından mevcut doğal kaynak
tüketimi gelecekte karşılanamayabilir. Şekil, önümüzdeki onlarca yıllarda
insanlığın doğal kaynakların hala bir geleceği olduğu bir aşamaya nasıl yavaş
yavaş gelişebileceğini göstermektedir: Sanayileşmiş ülkeler, önümüzdeki on
yıllarda tüketimlerini hemen ve büyük ölçüde azaltırken, üçüncü dünya ülkeleri
tüketimlerini artırmaya devam etmektedir (yavaş yavaş hepsi aynı tüketim
düzeyine geçiyor); bu, sanayileşmiş ülkelerin şu anda tükettiğinin onda biridir.
Onda biri zenginleri tatmin etmelidir. Faktör 10'un talebi budur.
Ancak ekonomide Faktör 10 sadece bir talep değil, aynı
zamanda bir yenilik ve gelişme motorudur. Bilginin yaratılmasını ve
kullanılmasını yönlendirir ve ayrıca yeni kalkınma ve iş piyasası yaratır.
http://pustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2009/06/jurnal_iasi-sket_mips_for_ecological_economy_fani.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Factor_10
27 Ağustos 2021