Faktör 10 (factor 10)

Faktör On, ‘Faktör On Enstitüsü’ tarafından, özellikle ekonomi genelinde kaynak verimliliğindeki artışlarla sürdürülebilir değer yaratmada önemli ilerlemeler elde etmek için pratik destek sağlamak amacıyla geliştirilen bir sosyal ve ekonomik politika programıdır.

 ‘Wuppertal İklim, Çevre ve Enerji Enstitüsü'nden Friedrich Schmidt-Bleek, ilk olarak 1990'ların başında Faktör 10'u ve demateryalizasyon (madde kaybı) kavramlarını önerdi. Çalışmalarında, dünya kaynaklarının % 80'inin, küresel nüfusun % 20'sine katkıda bulunan Birinci Dünya ülkeleri arasında dağıtıldığı, bu nedenle bu ulusların sürdürülemez bir kalkınma sistemini teşvik ettiği sonucuna vardı.

Faktör 10'un amacı ulusların gezegenin taşıma kapasitesini aşmamasını, ancak gelecek nesillere yeterli kaynak bırakmasını sağlamaktır.

Bir ürün üretirken doğal kaynak tüketimi azaltılsa da, ürünün kullanımından alınabilecek hizmet ve kalite korunmalıdır. Örneğin, 12 kg ağırlığında bir sandalye üretildiğinde, en azından 12 kg doğal kaynak tüketilir (genellikle daha fazla). Aynı tip sandalye eskisinin sadece yarısı kadar ağırlıkta (6 kg) yapıldığında, sandalye 2 faktörle (aynı kalite ve konforla) demateryalize edilmiş demektir. Aynı kaliteye sahip 1,2 kg'lık bir sandalye yapılırsa, demateryalizasyon talebi 10 faktörü ile sağlanmıştır; bu kapsamda faktör 10, mevcut kaynak miktarının (malzeme ve enerji) yalnızca onda biri ile mal veya hizmet üretimi anlamına gelmektedir.

Faktör 10 Club'a göre, sanayileşmiş ülkelerdeki uygun demateryalizasyon, dünyanın geri kalanının gerekli teknik gelişimine yeterli yer açmak için ortalama 10 Faktör veya daha fazla olmalıdır. Faktör 10'dan daha az herhangi bir şey ekolojik açıdan yeterli kabul edilemez.

Neden Faktör 10 olmak zorunda? Faktör 10, Şekilde gösterilen basit bir hesaplamanın sonucudur; tüm topluluk tarafından mevcut doğal kaynak tüketimi gelecekte karşılanamayabilir. Şekil, önümüzdeki onlarca yıllarda insanlığın doğal kaynakların hala bir geleceği olduğu bir aşamaya nasıl yavaş yavaş gelişebileceğini göstermektedir: Sanayileşmiş ülkeler, önümüzdeki on yıllarda tüketimlerini hemen ve büyük ölçüde azaltırken, üçüncü dünya ülkeleri tüketimlerini artırmaya devam etmektedir (yavaş yavaş hepsi aynı tüketim düzeyine geçiyor); bu, sanayileşmiş ülkelerin şu anda tükettiğinin onda biridir. Onda biri zenginleri tatmin etmelidir. Faktör 10'un talebi budur.

Ancak ekonomide Faktör 10 sadece bir talep değil, aynı zamanda bir yenilik ve gelişme motorudur. Bilginin yaratılmasını ve kullanılmasını yönlendirir ve ayrıca yeni kalkınma ve iş piyasası yaratır.

Sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkelerin tüketimi

http://pustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2009/06/jurnal_iasi-sket_mips_for_ecological_economy_fani.pdf

https://en.wikipedia.org/wiki/Factor_10

27 Ağustos 2021

 

GERİ (bilim ve teknoloji çalışmaları)
GERİ (politika)