Ergosfer (ergosphere)

Ergosfer, bir döner kara deliğin dış olay ufkunun dışında bulunan bir bölgedir. Adı, 1971 yılında Les Houches dersleri sırasında Remo Ruffini ve John Archibald Wheeler tarafından önerildi ve Yunanca ‘iş’ anlamına gelen ἔργον (ergon) kelimesinden türetildi. Bu bölgeden enerji ve kütle elde etmek teorik olarak mümkün olduğu için bu ismi almıştır.

Ergosfer, döner bir kara deliğin kutuplarında olay ufkuna dokunur ve ekvatorda daha büyük bir yarıçapa uzanır. Mütevazı açısal momentuma sahip bir kara delik, yaklaşık bir oblate sferoid (basık küre) şekilde bir ergosfere sahipken, daha hızlı dönüşler daha balkabağı-şeklinde bir ergosfer üretir.

Bir ergosferin ekvatoral (maksimal) yarıçapı, dönmeyen bir kara deliğin yarıçapı olan Schwarzschild yarıçapıdır. Kutupsal (minimal) yarıçap aynı zamanda olay ufkunun kutupsal (minimal) yarıçapıdır, basık küre maksimum dönen bir kara delik için Schwarzschild yarıçapının yarısı kadar küçük olabilir.


(a) Dönen bir kara deliğin ergosfer ve olay ufukları diyagramı (Wikimedia Commons), (b) kara deliğin bölgeleri (astronomysource.com)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Ergosphere

12 Eylül 2022

 

GERİ (kara delikler)