Yıldızlararası sönme (veya kararma) ilk kez 1930'da Robert
Julius Trumpler tarafından belgelendi. Bununla birlikte, etkileri 1847'de
Friedrich Georg Wilhelm von Struve tarafından not edilmişti ve yıldızların
renkleri üzerindeki etkisi, onu galaktik tozun genel varlığıyla
ilişkilendirmeyen birkaç kişi tarafından gözlemlenmişti.
Samanyolu düzleminin yakınında ve Yer’in birkaç bin parsek
içinde bulunan yıldızlar için, görsel frekans bandındaki (fotometrik sistem) sönme,
kiloparsek başına yaklaşık 1.8 büyüklüktür.
Yeryüzüne-bağlı gözlemciler için sönme, hem yıldızlararası
ortamdan (ISM) hem de Yer atmosferinden kaynaklanır; aynı zamanda gözlemlenen
bir nesnenin çevresindeki yıldızların etrafındaki tozdan da kaynaklanabilir. Yer
atmosferindeki bazı dalga boyu bölgelerinin (X-ışını, ultraviyole ve kızılötesi
gibi) güçlü sönmesi, uzay tabanlı gözlemevlerinin kullanımıyla aşılır. Mavi
ışık, kırmızı ışıktan çok daha güçlü bir şekilde zayıflatıldığı için, sönme,
nesnelerin beklenenden daha kırmızı görünmesine neden olur, bu olay
yıldızlararası kızarıklık olarak adlandırılır.
2175 angstrom özelliği
Samanyolu içindeki birçok nesnenin ölçülen sönme eğrilerinde
göze çarpan bir özellik, elektromagnetik spektrumun ultraviyole bölgesine
kadar, yaklaşık 2175 Å dolayında bulunan geniş bir ‘yumru’ dur.
Bu özellik ilk olarak 1960'larda görüldü, ancak kaynağı hala
tam olarak anlaşılamamıştır. Polisiklik aromatik hidrokarbon (PAH) moleküllerinin
bir karışımı ile grafitik taneleri içeren bu yumruyu açıklamak için birkaç
model sunulmuştur. Gezegenlerarası toz parçacıklarına (IDP) gömülü yıldızlararası
taneciklerin araştırılmasında bu özellik gözlemlendi ve taşıyıcı, tanelerde bulunan
organik karbon ve amorf silikatlar olarak tanımlandı.
(a) MW, LMC2, LMC ve SMC
bar için ortalama sönme eğrileri, (b) Samanyolu'nun yıldızlararası sönme
eğrileri (RV = 2.75, 3.1, 4.0, 5.5); UV'yi vurgulamak için eğriler
1/dalga boyuna göre çizilmiştir (Al/AV,l
dalga boyundaki mutlak sönmeyi gösterir; o dalga boyundaki toplam sönmeyi, V
bandındakiyle karşılaştırır)
https://en.wikipedia.org/wiki/Extinction_(astronomy)
https://ned.ipac.caltech.edu/level5/Sept07/Li2/Li2.html
26 Ağustos 2020
GERİ (yıldız)
GERİ
(astronomide büyüklük)
