Uranüs (uranus)

Uranüs, Güneş'ten yedinci gezegendir. Adını, Yunan gökyüzü tanrısı Uranüs'ten almıştır. Solar sistemdeki üçüncü-en büyük gezegensel yarıçapa, ve dördüncü-en büyük gezegensel kütleye sahiptir.

Uranüs, bileşim olarak Neptün'e benzer, her ikisi de daha büyük gaz devleri Jüpiter ve Satürn'ünkinden farklı kimyasal bileşimlerdedir. Bilim adamları, Uranüs ve Neptün'ü diğer dev gezegenlerden ayırmak için bunları, genellikle ‘buz devleri’ olarak sınıflandırır.

Gaz devlerinde olduğu gibi, buz devlerinde de iyi tanımlanmış bir ‘katı yüzey’ yoktur. Uranüs'ün atmosferi, birincil hidrojen ve helyum bileşiminde Jüpiter ve Satürn'ünkine benzer, fakat eser miktarda diğer hidrokarbonlarla birlikte su, amonyak, metan ve fazla ‘buz’ içerir. Minimum 49 K (-224 °C; -371 °F) sıcaklıkla solar sistemdeki en soğuk gezegen atmosferine sahiptir; en alttaki bulutları suyun ve en üst bulutları metanın oluşturduğu düşünülen kompleks, katmanlı bir bulut yapısına sahiptir. Uranüs'ün iç kısmı esas olarak buz ve kayadan oluşur.

Diğer dev gezegenler gibi Uranüs'ün de bir halka sistemi, magnetosferi ve sayısız ayı vardır. Uranyan sistem benzersiz bir konfigürasyona sahiptir, çünkü dönme ekseni yanlara doğru, neredeyse solar yörüngesinin düzlemine doğru eğiktir. Bu nedenle kuzey ve güney kutupları, diğer gezegenlerin çoğunun ekvatorlarının bulunduğu yerdedir.

1986'da Voyager 2'den alınan görüntüler, Uranüs'ü, diğer dev gezegenlerle ilişkili bulut bantları veya fırtınalar olmadan, görünür ışıkta hemen hemen özelliksiz bir gezegen olarak gösterdi. Voyager 2, gezegeni ziyaret eden tek uzay aracı olmaya devam ediyor. Yer’den yapılan gözlemler, Uranüs, 2007'de ekinoksuna yaklaşırken mevsimsel değişiklik ve artan hava etkinliğini göstermiştir. Rüzgar hızları saniyede 250 metreye (900 km/sa; 560 mph) ulaşabilir.


(a) Yer ve Uranüs’ün boyut karşılaştırması, (b) Uranüs'ün yapay-renkli yakın-infrared görüntüsü; bulut bantları, halkalar ve aylar (Hubble Uzay Teleskopu NICMOS kamerası ile, 1998)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Uranus

1 Nisan 2022

 

GERİ (gezegen sistemi)
GERİ (astronomik obje)
GERİ (solar sistem)