Süperluminous Süpernova/Hipernova (superluminous supernova/hypernova)

Süper-aydınlık bir süpernova (SLSN, SLSNe), standart süpernovanınkinden 10 kat veya daha fazla aydınlığa sahip bir tür stellar patlamadır. Süpernova gibi SLSNe de, ışık-eğrileri ve spektrumları tarafından kolayca açığa çıkarılan çeşitli mekanizmalar tarafından üretilebiliyor. Özellikle büyük yıldızlarda çekirdek çöküşü, milisaniye magnetarlar, yıldız çevresi materyalle etkileşim (CSM modeli) veya çift kararsızlık süpernovaları dahil olmak üzere hangi koşulların bir SLSN üretebileceğine dair birden fazla model vardır.

Bir gama ışını patlamasına bağlanan ilk doğrulanmış süper aydınlık süpernova, GRB 030329, Aslan takımyıldızını aydınlattığı 2003 yılına kadar bulunamadı. SN 2003dh, Güneş’ten 25 kat daha büyük bir yıldızın ölümünü temsil ediyordu ve malzemenin ışık hızının onda birinden fazla hızla patlıyordu.

Haziran 2018'de, AT2018cow tespit edildi ve normal bir süpernovadan 10-100 kat daha parlak çok güçlü bir astronomik patlama olduğu bulundu.

Bugün, M ≥ 40 M olan yıldızların süper aydınlık süpernova ürettiğine inanılıyor.

Bir hipernova, çoğu süpernovadan daha büyük bir büyüklük mertebesinde, alışılmadık derecede yüksek kinetik enerjiye sahip malzemeyi fırlatan bir tür stellar patlamadır. Genellikle bir Ic tipi süpernovaya benzer görünürler, ancak aşırı derecede yüksek bir genişleme hızını gösteren çok geniş spektral çizgileri vardır. Hipernova, süresi 2 saniyeden bir dakikaya kadar değişen uzun gama ışını patlamaları (GRB'ler) üreten mekanizmalardan biridir.


(a) Süper aydınlık bir süpernova olan SN 2006gy patlaması (NASA), (b) ESO 184-G82 galaksisinin sarmal kolundaki hipernova SN 1998bw (ESO görüntüsü)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Superluminous_supernova
https://en.wikipedia.org/wiki/SN_1998bw

12 Şubat 2021

 

GERİ (yıldız)
GERİ (stellar evrim)