Stellar rüzgar, bir yıldızın üst atmosferinden çıkan bir gaz akışıdır. Stellar rüzgarlar genellikle küresel olarak simetrik olmasa da, genç yıldızların karakteristik iki kutuplu çıkışlarından daha az koşutlanmış olmasıyla ayırt edilir.
Farklı yıldız türleri, farklı stellar rüzgar tiplerine
sahiptir.
Yaşamlarının sonuna yaklaşan post-ana-dizi yıldızlar, masif
(M>10-3) solar kütlelerde, yavaş rüzgarlarda (v = 10 km/s) büyük
miktarlarda kütle üretirler. Bunlar kırmızı devleri ve süperdevleri ve
asimptotik dev dal yıldızları içerir. Bu rüzgarların, yıldızların üst
atmosferinde yoğunlaşan toz üzerindeki radyasyon baskısı tarafından
yönlendirildiği anlaşılmaktadır.
Genç T Tauri yıldızlar genellikle çok güçlü stellar
rüzgarlara sahiptir.
O ve B tipi masif yıldızlar, daha düşük kütle kaybı
oranlarına (yılda M <10-6 solar kütle) ancak çok yüksek hızlarda
(v > 1-2000 km/s) stellar rüzgarlara sahiptir. Bu tür rüzgarlar, karbon ve
nitrojen gibi ağır elementlerin rezonans absorpsiyon hatları üzerindeki
radyasyon basıncı ile tahrik edilir. Bu yüksek enerjili stellar rüzgarlar stellar
rüzgar baloncukları püskürtür.
Yeryüzünün Güneş’i gibi G-tipi yıldızlar, sıcak, magnetize
koronalarından kaynaklanan bir rüzgara sahiptir. Güneş'in rüzgarına solar
rüzgar denir. Bu rüzgarlar, çoğunlukla koronanın yüksek sıcaklığı nedeniyle
yıldızın gravitesinden kaçabilen yüksek enerjili elektronlardan ve protonlardan
(yaklaşık 1 keV) oluşur.
Ana-dizideki yıldızlardan gelen stellar rüzgarlar, Güneş
gibi daha düşük kütleli yıldızların evrimini güçlü bir şekilde etkilemez.
Bununla birlikte, O yıldızları gibi daha masif yıldızlar için kütle kaybı, ana
dizideyken bir yıldızın kütlesinin% 50'sine kadar yayılmasına neden olabilir; bu,
açıkça evrimin sonraki aşamalarında önemli bir etkiye sahiptir. Bu etki,
yalnızca rüzgarlarında yeterince kütle kaybettikleri için süpernova olarak
patlamak yerine, yaşamlarının sonunda beyaz cüceler haline gelecek olan orta
kütleli yıldızlarda bile görülebilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Stellar_wind
25 Nisan 2021
