Sedna (90377 sedna)

Sedna (minör-gezegen tanımı 90377 Sedna), halen yörüngesinin en içteki kısmında bulunan solar sistemin dış kesimlerinde yeralan bir cüce gezegendir; 2021 itibariyle Güneş'ten 84 astronomik birim (1.26×1010 km; 0.000041 pc), Neptün'den neredeyse üç kat daha uzaktadır.

Spektroskopi, Sedna'nın yüzey bileşiminin, büyük ölçüde su, metan, tolinler ve nitrojen buzlarının bir karışımı (diğer bazı trans-Neptün objelerininkine benzer) olduğunu ortaya çıkardı. Yüzeyi, solar sistemi objeleri arasında en kırmızı olanlardan biridir. Tahmini belirsizlikler dahilinde Sedna, bir uydusu (ay) olduğu bilinmeyen en büyük planetoid (asteroid) olarak Ceres ile bağlantılıdır.

Yörüngesinin neredeyse tamamıyla Sedna, Güneş'ten şu an olduğundan daha da uzaktır: yörüngesi, 937 AU olarak tahmin edilen aphelion ile uzun periyotlu kuyrukluyıldızlarınki dışında solar sistemdeki en büyüklerden biridir. 937 AU, Neptün'ün uzaklığının 31 katı, bir ışık yılının (veya 5,5 ışık gününün) %1.5'i ve yıldızlararası uzayın sınırını tanımlayan heliopozun en yakın bölümünün çok ötesindedir.

Sedna'nın olağanüstü uzun bir yörüngesi vardır, 76 AU uzaklığında Güneş'e en yakın yaklaşımına geri dönmesi yaklaşık 11400 yıl sürer. Küçük Gezegen Merkezi şu anda Sedna'yı, Neptün'ün gravitasyonal etkisiyle oldukça uzun yörüngelere gönderilen bir grup obje olan dağınık (saçılmış) diskin bir parçası olarak sınıflandırıyor. Bu sınıflandırmaya itiraz edildi, çünkü günberisi bilinen herhangi bir gezegen tarafından saçılamayacak kadar büyüktür; bu da bazı astronomların gayri resmi olarak onu iç Oort bulutunun (Hills bulutu) bilinen ilk üyesi olarak adlandırmalarına yol açtı. Aynı zamanda yeni bir yörünge obje sınıfı olan sednoidlerin prototipidir.

Sedna'nın ve diğer birçok olası cüce gezegenin ortak-kaşifi olan astronom Michael E. Brown, bunun bugüne kadar bulunan bilimsel olarak en önemli trans-Neptün nesnesi olduğunu düşünüyor, çünkü olağandışı yörüngesini anlamak, solar sistemin kökeni ve erken evrimi hakkında değerli bilgiler verecektir.


(a) Sedna'nın artistik bir görsterimi (Sedna'nın kırmızımsı bir tonu vardır), (b) Sedna, 2012 VP113 ve 2015 TG387‘in yörünge diyagramları

 

https://en.wikipedia.org/wiki/90377_Sedna

8 Nisan 2022

 

GERİ (solar sistem)
GERİ (gezegen cüce)
GERİ (cüce gezegenler, genel)