Pseudobilim (pseudoscience)

Pseudobilim, hem bilimsel hem de olgusal olduğu savunulan, ancak bilimsel metotla bağdaşmayan ifadeler, inanışlar veya uygulamalardan oluşur. Pseudobilim genellikle şu şekillerde karakterize edilir:

·         çelişkili, abartılı veya yanlışlanamaz iddialar,

·         aksini ispatlamaya yönelik girişimlerden ziyade doğrulama yanlılığına güvenirlik,

·         diğer uzmanlar tarafından değerlendirmeye açıklık eksikliği,

·         hipotez geliştirirken sistematik uygulamaların yokluğu.

Pseudobilimsel hipotezlerin deneysel olarak güvenilmez olmasından çok sonra da pseudobilime bağlılık devam etti.

Bilim ve pseudobilim arasındaki sınır, felsefi, politik ve bilimsel etkilere sahiptir. Bilimi pseudobilimden ayırmanın sağlık hizmetleri, uzman tanıklığı, çevre politikaları ve bilim eğitimi konularında pratik sonuçları vardır. Bilimsel gerçekleri ve teorileri, pseudobilimsel inançlardan (iklim değişikliğinin inkarı, astroloji, simya, alternatif tıp, gizemli inançlar ve yaratılış bilimi gibi) ayırmak, bilim eğitimi ve bilim kültürünün bir parçasıdır.

Pseudobilimin tehlikeli etkileri olabilir. Örneğin, pseudobilimsel anti-aşı aktivizmi ve alternatif hastalık tedavileri olarak homeopatik ilaçların teşvik edilmesi, insanların önemli tıbbi tedavileri, kanıtlanabilir sağlık yararları olan, ölümlere ve sağlık sorunlarına yol açan önemli tıbbi tedavilerden vazgeçmelerine neden olabilir. Ayrıca, bulaşıcı hastalıklara karşı meşru tıbbi tedavileri reddeden kişiler başkalarını riske atabilir. Irk ve etnik sınıflandırmalarla ilgili pseudobilimsel teoriler ırkçılığa ve soykırıma yol açmıştır.

‘Pseudobilim’ terimi, özellikle uygulamayı yayanlar tarafından aşağılayıcı olarak kabul edilir; çünkü pseudobilim, bir şeyin yanlış veya hatta aldatıcı bir şekilde bilim olarak sunulduğunu gösterir. Bu nedenle, pseudobilimi uygulayanlar veya savunanlar genellikle bu terime itiraz ederler.

Pseudobilim, bilimden farklıdır; çünkü, bilimsel yöntem, iddiaların yanlışlanabilirliği ve Mertonyan normları (bilimsel mülkiyetçilik, evrenselcilik, çıkarsızlık ve örgütlü şüphecilik) gibi bilimsel standartlara uymaz.


 

https://en.wikipedia.org/wiki/Pseudoscience

29 Eylül 2021
20 Ekim 2023

 

GERİ (bilim çalışmaları)
GERİ (bilim ve teknoloji çalışmaları)
GERİ (bilim felsefesi, filozofları)
GERİ (bilim felsefesi İlgili konular)
GERİ (bilim felsefesi, tablo)