Protonların iki yukarı bir aşağı kuarktan oluştuğu kabul edilse de
yapılan bilimsel çalışmalarda araştırmacılar protonun kütle dağılımının aşağıda
verildiği gibi olduğunu bulmuşlardır.
·
% 9 kuarkların
ağırlığından,
·
% 32 protonun
içindeki kuarkların hızlı hareketlerinin meydana getirdiği enerjiden,
·
% 36 protonun
kütlesiz partikülleri olan ve kuarkları bir arada tutmaya yardımcı olan
gluonların enerjilerinden,
·
% 23 kuarkların
ve gluonların protonun içinde karmaşık şekillerde etkileşimlerde
bulunduklarında meydana gelen kuantum etkimelerden.
Evrendeki bütün protonlar 1.6 x 10−19 pozitif yüke sahiptir.
Bu, atomlardaki çeşitli protonların birbirlerini itmelerini sağlar. Ama aradaki
çekim, itmeden 100 kez daha güçlü olduğu için protonlar birbirlerinden
ayrılmazlar. Protonun kütlesi elektronunkinden 1836 kat fazladır. Buna karşın,
bilinmeyen bir nedenden ötürü elektronun yükü protonunkiyle aynıdır: 1,6 x 10−19
C.
Protonun Bozunumu
Büyük birleşme teorilerinin çıkarımlarından biri,
protonun 1032 yıllık yarı ömrü ile bozunması gerektiğini söyler. Proton
bozunmasını tespit etmek için tasarlanan bir deney seti Japonya'daki Süper Kamiokande'deki
su Cherenkov dedektöründe gerçekleştirildi. Boston Üniversitesi'nden Ed Kearns,
2001 yılında yapılan bir incelemede proton bozunması için aşağıdaki geçici
sınırları önerdi.
Proton
bozunma modu |
Yaşam
süresi,
x 1032 yıl |
Proton
bozunma modu |
Yaşam
süresi,
x 1032 yıl |
p ® e+ + p0
|
50
|
p ® m+ + h
|
7.8
|
p ® m+ + p0
|
37
|
p ® e+ + r
|
6.1
|
p ® e+ + h
|
11
|
p ® e+ + w
|
2.9
|
Antiproton
Antiprotonun varlığı 1955 yılına kadar kanıtlanamadı. Pozitron gibi,
antiproton da doğal madde yapısında bulunamaz, çünkü hemen birbirlerini yok
ederler; antiproton bir protonla etkileşerek bir nötron ve antinötron
üretir.
Bir antiproton oluşturmak için çok büyük enerji gerekir. Örneğin, bir
foton çekirdekle çarpışarak bir proton-antiproton çifti yaratabilir.
15 Kasım 2019
GERİ (partikül
fiziği)
GERİ (bileşik
partiküller)
GERİ (hadronlar)
