Meteor Yağmuru (meteor shower)

Bir meteor yağmuru, bir dizi meteorun gece gökyüzündeki bir noktadan yayıldığı veya ortaya çıktığı gözlemlenen göksel bir olaydır. Bu meteorlara, paralel yörüngelerde son derece yüksek hızlarda Yer atmosferine giren meteorid adı verilen kozmik enkaz akımları neden olur.

Meteorların çoğu bir kum tanesinden daha küçüktür, bu nedenle neredeyse tamamı parçalanır ve Yer’in yüzeyine asla çarpmaz. Çok yoğun veya olağandışı meteor yağmurları, özellikle Leonidlerden olmak üzere saatte en az 1000 göktaşı üreten meteor patlamaları ve meteor fırtınaları olarak bilinir. Meteor Veri Merkezi, yaklaşık 100'ü iyi belirlenmiş 900'den fazla şüpheli meteor yağmuru listeliyor. NASA, aktif meteor yağmurlarının günlük haritasını tutar.

Bir meteor yağmuru, Yer gibi bir gezegen ile bir kuyrukluyıldızdan gelen enkaz (döküntü) akışı arasındaki etkileşimin sonucudur. Kuyrukluyıldızlar, 1951'de Fred Whipple tarafından gösterildiği gibi, su buharı sürüklenmesiyle ve parçalanarak enkaz üretebilirler. Fred Lawrence Whipple kuyrukluyıldızları Güneş'in etrafında dönen buzun içine gömülü kayalardan oluşan ‘kirli kartopları’ olarak düşündü.

‘Buz’, tek başına veya kombinasyon halinde su, metan, amonyak veya diğer uçucular olabilir. ‘Kaya’ boyut olarak bir toz zerresinden küçük bir kaya parçasına kadar değişebilir. Toz zerrecikleri boyutundaki katılar, benzer şekilde çakıl boyutlarından daha yaygın olan kum taneciklerinin boyutlarından daha yaygın olan büyüklük dereceleridir. Buz ısındığında ve süblimleştiğinde, buhar toz, kum ve çakıl taşları boyunca sürüklenebilir.

Yıllardır en görünür meteor yağmuru, her yıl 12 Ağustos'ta dakikada bir meteorun üzerinde zirveye çıkan Perseidlerdir. NASA, gözlemlenen yerden saatte kaç meteorun görülebileceğini hesaplayabilecek bir araca sahiptir.

Leonid meteor yağmuru her yıl 17 kasım civarında zirveye çıkar. Yaklaşık her 33 yılda bir Leonid yağmuru, saatte binlerce meteorun hızıyla zirveye çıkan bir meteor fırtınası üretir. Leonid fırtınaları, Son Leonid fırtınaları 1999, 2001 (iki) ve 2002 (iki) yıllarında gerçekleşti. Ondan önce 1767, 1799, 1833, 1866, 1867 ve 1966'da fırtınalar vardı. Leonid yağmuru fırtınalı olmadığında, Perseidlerden daha az aktiftir.

(a) 1995 yılının Ağustos ayında uzun pozlama ile çekilen meteor yağmuru fotoğrafı, (b) 1966 Leonid meteor fırtınası, 17 Kasım 2016, Karl Antier (https://www.imo.net/tag/meteor-storm/)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Meteor_shower

7 Ekim 2020

 

GERİ (kuyrukluyıldız)

GERİ (kuyrukluyıldızların özellikleri)
GERİ (astronomik cisim)