Konuk Yıldız (guest star)

Çin astronomisinde konuk yıldız, daha önce hiçbir yıldızın gözlenmediği bir yerde aniden ortaya çıkan ve bir süre sonra tekrar görünmez hale gelen bir yıldızdır. (Terim, eski Çin astronomik kayıtlarından alınan bir çeviridir.)

Modern astronomi, konuk yıldızların kataklizmik değişken yıldızların(*) tezahürleri olduğunu kabul eder: nova ve süpernova. Konuk yıldız terimi antik kayıtlar bağlamında kullanılmaktadır, çünkü söz konusu astronomik olayın tam sınıflandırması, doğrudan gözlemlerden ziyade, çıkarımlar da dahil olmak üzere eski kayıtların yorumlarına dayanmaktadır. (Kataklizmik değişken yıldızlar(*): parlaklığında ani, düzensiz ve çok şiddetli değişimler gösteren, daha sonra sakin kalan, bir görünüp bir görünmeyen)

Antik Çin astronomisinde konuk yıldızlar, üç tür süreksiz objeden biriydi (parlak gök cisimleri). Diğer ikisi (彗星, huixing, ‘broom yıldız’-kuyruklu bir kuyrukluyıldız; ve xing bo, ‘fuzzy yıldız’-kuyruksuz bir kuyrukluyıldız) modern anlayışta kuyrukluyıldızlardır.

Konuk yıldızların en eski Çin kayıtları, Han Hanedanlığı tarihinde (MÖ 206 - MS 220) olan Han Shu (漢書)’da bulunur, sonraki tüm hanedan geçmişleri bu tür kayıtlara sahiptir. Bunlar, SN 185 objesi tarafından bırakıldığı varsayılan bir süpernovayla tutarlı en net erken tanımlardan birini içerir ve bu nedenle MS 185 yılına ait bir süpernova kalıntısı olarak tanımlanır.

Çağdaş Antik Avrupalıların günlükleri, süpernova adayları için daha belirsizdir. Astronomlar, hava koşullarından veya diğer gözlem eksikliklerinden dolayı, MS 1054'te bir konuk yıldızın, Çin gözlemlerine atfedilen dikkate değer kalıntının (SN 1054) Avrupa kayıtlarında neden eksik olduğunu sorguladılar. (SN 1054, ilk olarak ~4 Temmuz 1054'te gözlemlenen ve ~6 Nisan 1056'ya kadar görünür kalan bir süpernovadır.)


(a) G299 adlı bir Tip Ia süpernova örneği (NASA/CXC/U) (b) Crab Nebulanın dev resim mozaiği, SN 1054 kalıntısı (görünür ışıkta Hubble Uzay Teleskopu)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/File:G299-Remnants-SuperNova-Type1a-20150218.jpg
https://en.wikipedia.org/wiki/SN_1054
https://en.wikipedia.org/wiki/Guest_star_(astronomy)

5 Mart 2021

GERİ (yıldız)
GERİ (yıldızlarla ilgili makaleler)