Karanlık Bulutsu (dark nebula)

Karanlık bulutsu (karanlık nebula), soğurma bulutsuları olarak da anılan bu yıldızlarası bulutlar, koyu renkli gaz ve toz topluluklarıdır; genellikle içlerinde oluşmakta olan yıldızları barındırırlar. Karanlık bulutsular, parlak bir bulutsunun bir kısmını örttüklerinde (örneğin Atbaşı Bulutsusu) veya arka plandaki yıldızları örttüklerinde (örneğin Kömür Çuvalı Bulutsusu) görülebilir.

Işığın körlenmesi, büyük moleküler bulutların çok soğuk ve çok yoğun parçalarında yıldızlararası toza sebep olur. Kümeler ve karanlık bulutsuların büyük bileşimleri, dev moleküler bulutlarla ilişkilidir. Soyutlanmış küçük karanlık bulutsular, Bart damlacıkları olarak bilinir.


En meşhur karanlık bulutsulardan Atbaşı Bulutsusu


Kömür Çuvalı Bulutsusu

Karanlık Bulutsu Bölgeler

Aşağıda, 2000 ışıkyılı içerisindeki birçok karanlık bulutsu bölgesinin, gökada düzlemi üzerinde gösterildiği bir harita verilmiştir. Harita, Dutra ve Bica'nın listelediği 742 karanlık bulutsunun konumlarını göstermektedir. Ayrıca, birkaç parlak bulutsu da haritada işaretlenmiştir. Bu karanlık bulutsular, Avcı Kolu'nun bize yakın kısımlarında önemli yıldız oluşum bölgeleridir. Örneğin meşhur Ülker yıldız kümesi, Boğa Takımyıldızı'ndaki karanlık bulutların arasında oluşan sıcak, genç yıldızlardan meydana gelmiştir.


 1000 ışık yılı karanlık bulutsu bölgeleri



Orion (Avcı) Bulutsusu'nun Hubble Uzay Teleskobu görünümü
Kaliforniya Bulutsusu (NGC 1499) Hubble Uzay Teleskobu görünümü

Dutra ve Bica'nın listelediği 742 karanlık bulutsu haritasından iki bulutsu örneği


Önemli Karanlık Bulutsu Bölgeleri

Adı
S.A.(J2000)
D.A.(J2000)
Gökada
boylamı (°)
Gökada
enlemi (°)
Uzaklık
(Iy)
Koç
03s 00d sn
+19° 50′
160
-34
330
Kahraman
03s 52d sn
+33° 20′
161
-16
1150
Boğa
03s 00d sn
+19° 05′
160
-34
330
Avcı
03s 00d sn
+19° 05′
204
-12
1500
Pupa
07s 39d sn
-44° 90′
258
-11
1500
Pupa
08s 21d sn
-36° 60′
255
0
1400
Yelken
08s 27d sn
-50° 40′
267
-7
1000
Kömür Çuvalı
12s 25d sn
-63° 70′
300
-1
520
Sinek
12s 28d sn
-70° 80′
301
-8
490
Bukalemun
12s 34d sn
-77° 80′
302
-15
590
Kurt
15s 45d sn
-34° 50′
339
+16
460
Kurt
16s 01d sn
-39° 70′
338
+10
470
Yılancı
16s 31d sn
-22° 90′
355
+17
520
Yılancı
16s 50d sn
-14° 20′
5
+19
520
Akrep
17s 11d sn
-39° 80′
347
0
490
Yılancı
17s 22d sn
-24° 30′
1
+7
520
Kalkan
18s 33d sn
-06° 60′
25
+1
650
Güneytacı
19s 14d sn
-36° 70′
1
-20
520
Kartal
19s 19d sn
+11° 10′
46
-1
1000
Tilkicik
19s 22d sn
+23° 20′
57
+4
650
Kral
20s 42d sn
+58° 60′
95
+10
1400
Kral
20s 56d sn
+67° 20′
103
+14
1000


En Meşhur Karanlık Bulutsular

Barnard
belirtmesi
Yaygın
adı
Gökada boylamı (°)
Gökada enlemi (°)
Büyüklük (yay
dakika)
Uzaklık (ışık yılı)
Takım
yıldız
B33
Atbaşı
207,0
-16,8
6'x4'
1400
Avcı
-
Kömür Çuvalı
303,1
-0,1
400'x300'
500
Güneyhaçı
B42
Ro Yılancı
353,7
+17,7
30'x30'
500
Yılancı
B65/6/7
Pipo (sap)
358,6
+5,9
300'x60'
500
Yılancı
B72
Yılan
1,8
+7,0
30'x30'
600
Yılancı
B78
Pipo (kase)
1,3
+4,2
200'x140'
500
Yılancı
B86
Mürekkep Lekesi
2,9
-2,8
5'x3'
?
Yay
B87
Papağan Başı
358,9
-5,2
12'x12'
1000
Yay
B92

12,7
-0,6
15'x15'
650
Yay
B133

28,5
-6,4
10'x5'
1000
Kartal
B143
E
48,5
-5,9
30'x30'
?
Kartal
B348/9
Kuzey Kömür Çuvalı
81,0
+1,1
240'x240'
?
Kuğu
B352

86,5
+0,3
15'x3'
1900
Kuğu
B168

94,40
-5,5
100'x10'
?
Kuğu

Birimler:
S.A: Sağ açıklık; gökkürenin boylamıdır.
D:A: Dik açıklık; gökkürenin enlemidir.
J2000: Devir zaman çizgisindeki belirli bir anı tanımlar; yaygın olarak kullanılan devir J2000'dir (1 Ocak 2000 12:00'ye tekabul eder).
(°): derece,
(Iy): Işık yılı, ışığın bir yılda boşlukta aldığı mesafedir (1 IY = 9 460 730 472 580 km)
(Ty): Takımyıldız, gökyüzünün (veya gök kürenin) bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir
Büyüklük: Açısal boyut, dönme ölçümü kullanarak belirlenmiş nesnenin boyutudur. 2-boyutlu görünecek kadar uzakta bulunan nesnelerin boyut ölçümleri için kullanılır.
Yaydakika: Açısal boyut birimidir; bir derecenin altmışta birine eşit bir açısal ölçü birimidir.


https://tr.wikipedia.org/wiki/Karanl%C4%B1k_nebula

13 Eylül 2019


GERİ (evren, evrendeki dünya)
GERİ (nebulalar)
GERİ  (görünür nebulalar)
GERİ (astronomik obje)
GERİ (genişletilmiş objeler)
GERİ (nebula)