İklim değişkenliği, iklimdeki bireysel hava olaylarından daha uzun süren tüm değişiklikleri içerirken, iklim değişikliği terimi yalnızca daha uzun bir süre, tipik olarak on yıllar veya daha uzun süre devam eden değişiklikleri ifade eder. İklim değişikliği, Yer tarihinin herhangi bir zamanına atıfta bulunabilir, ancak bu terim artık çağdaş iklim değişikliğini tanımlamak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Sanayi Devrimi'nden bu yana, iklim insan faaliyetlerinden giderek daha fazla etkilenmektedir.
İklim
sistemi enerjisinin neredeyse tamamını Güneş’ten alır ve enerjisini uzaya
yayar. Gelen ve giden enerjinin dengesi ve enerjinin iklim sisteminden geçişi, Yer’in
enerji dengesini oluşturur. Gelen enerji giden enerjiden daha fazla olduğunda, Yer’in
enerji dengesi pozitiftir ve iklim sistemi ısınmaktadır. Daha fazla enerji
dışarı çıkarsa, enerji dengesi negatif olur ve Yeryüzü soğur.
Yer’in
iklim sisteminde hareket eden enerji, coğrafi ölçeklere ve zamana göre hava
durumunun değişmesine neden olur. Bir bölgedeki uzun dönemli ortalamalar ve
hava değişkenliği o bölgenin iklimini oluşturur. Bu tür değişiklikler, iklim
sisteminin çeşitli bölümlerine özgü doğal süreçler enerji dağılımını
değiştirdiğinde, içsel değişkenliğin sonucu olabilir.
İklim
değişkenliğinin, deniz seviyesi değişiklikleri, bitki yaşamı ve kitlesel yok
oluşlar üzerinde sonuçları vardır; iklim değişkenliği aynı zamanda insan
topluluklarını da etkiler.
Nedenleri
En geniş ölçekte, enerjinin Güneş'ten alınma hızı ve uzayda kaybolma
hızı, Yer’in denge sıcaklığını ve iklimini belirler. Bu enerji, farklı
bölgelerin iklimlerini etkilemek için rüzgarlar, okyanus akıntıları ve diğer
mekanizmalar tarafından yerküre çapında dağıtılır. İklim değişkenliği ve değişimlerin
nedenleri kısaca aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir:
İçsel değişkenlikler
·
Okyanus-atmosfer değişkenliği
·
Salınımlar
ve çevrimler
·
Okyanus akıntısı değişiklikleri
·
Yaşam
Dışsal iklim zorlamaları
·
Sera
gazları
·
Yörünge
varyasyonları
·
Solar enerji
çıkışı
·
Volkanizma
·
Levha
tektoniği
·
Diğer
mekanizmalar
https://en.wikipedia.org/wiki/Climate_variability_and_change
3 Mayıs 2023
GERİ (yeryüzü tablo)
