İkili Yıldız Sistemlerinin Yaşanabilirliği (habitability of binary star systems)

İkili yıldız sistemlerindeki gezegenler dünya dışı yaşamı desteklemeye aday olabilir. İkili yıldız sistemlerinin yaşanabilirliği, çeşitli kaynaklardan gelen birçok faktör tarafından belirlenir. Tipik tahminler genellikle tüm yıldız sistemlerinin %50 veya daha fazlasının ikili sistem olduğunu ileri sürer. Büyük kütleli ve parlak yıldızlar ikili yıldızlar halinde olma eğiliminde olduğundan ve bunlar en kolay gözlemlenip kataloglandığından, bu kısmen örneklem yanlılığından kaynaklanıyor olabilir; daha kesin bir analiz, daha yaygın olan sönük yıldızların genellikle tekil olduğunu ve bu nedenle tüm yıldız sistemlerinin üçte ikisi kadarının yalnız olduğunu ileri sürdü.

İkili sistemdeki yıldızlar arasındaki ayrım, birden fazla astronomik birimden (au, 'ortalama' Yer-Güneş mesafesi) birkaç yüz au'ya kadar değişebilir. İkinci durumlarda, uygun bir yıldızın yörüngesinde dönen bir gezegende kütleçekimsel etkiler ihmal edilebilir düzeyde olacak ve yörünge oldukça eksentrik olmadığı sürece yaşanabilirlik potansiyeli bozulmayacaktır.

Gerçekte, bazı yörünge aralıkları dinamik nedenlerden dolayı imkansızdır (gezegen nispeten hızlı bir şekilde yörüngesinden atılır, ya sistemden tamamen dışlanır ya da daha iç veya dış bir yörünge aralığına aktarılır), diğer yörüngeler ise nihai biyosferler için ciddi zorluklar çıkarır. Ayrılma gezegenin mesafesine önemli ölçüde yakınsa, sabit bir yörünge imkansız olabilir.

İkili bir çiftte yalnızca bir yıldızın etrafında dönen gezegenlerin 'S tipi' yörüngelere sahip olmasına karşın, her iki yıldızın etrafında dönen gezegenlerin 'P tipi' veya 'çevresel' yörüngeleri vardır. İkili yıldızların %50-60'ının sabit yörünge aralıkları dahilinde yaşanabilir karasal gezegenleri destekleyebildiği tahmin edilmektedir.


(a) S tipi yörüngede bir gezegen ve P tipi yörüngede bir gezegen bulunan ikili bir yıldız sisteminin şeması (Wiki), (b) İkili sistem Kepler-47'nin yaşanabilir bölgesinde en az bir gezegen bulunur (space)

 

İkili Yıldız (binary star)

https://en.wikipedia.org/wiki/Habitability_of_binary_star_systems

13 Eylül 2024

 

GERİ (astrobiyoloji)