Herbig-Haro (HH) nesneler (objeler), yeni doğan yıldızlarla ilişkili parlak bulutsu yamalardır. Yıldızlar tarafından püskürtülen kısmen iyonize gazın dar jetleri, saniyede birkaç yüz kilometre hızla yakındaki gaz ve toz bulutlarıyla çarpıştığında oluşurlar.
Herbig-Haro nesneleri genellikle yıldız oluşum bölgelerinde
bulunur ve bazıları çoğu zaman tek bir yıldızın etrafında dönme ekseniyle
hizalanmış olarak görülür. Pek çoğu, kaynağın yaklaşık bir parsek (3.26
ışıkyılı) içinde yer alır, ancak bazıları birkaç parsek ötede gözlemlenmiştir.
HH nesneleri, birkaç on binlerce yıl süren süreksiz fenomenlerdir.
Yıldızlararası uzayın (yıldızlararası ortam veya ISM) gaz bulutları içinde, ana
yıldızından hızla uzaklaştıkça, birkaç yıllık zaman ölçeğinde gözle görülür bir
şekilde değişebilirler.
Hubble Uzay Teleskobu gözlemleri, nebulanın (bulutsu) bazı
kısımları solarken diğerleri yıldızlararası ortamın topaklaşan materyaliyle
çarpışıp parlarken, HH nesnelerinin birkaç yıllık süreçteki karmaşık evrimini ortaya
çıkardı.
İlk olarak 19. yüzyılın sonlarında Sherburne Wesley Burnham
tarafından gözlemlenen Herbig-Haro nesneleri, 1940'larda ayrı bir emisyon
nebula türü olarak kabul edildi. Bunları ayrıntılı olarak inceleyen ilk astronomlar,
adını verdikleri George Herbig ve Guillermo Haro idi.
Herbig ve Haro, nesneleri ilk analiz ettiklerinde ve yıldız
oluşum prosesinin bir yan ürünü olduklarını anladıklarında, yıldız oluşumu
çalışmaları üzerinde bağımsız olarak çalışıyorlardı.
HH nesneleri görünür bir dalga boyu olgusu olmasına rağmen,
çoğu, toz ve gaz nedeniyle bu dalga boylarında görünemez, yalnızca infrared
dalga boylarında tespit edilebilir. Bu tür nesnelere, yakın infraredde gözlemlendiğinde,
Moleküler Hidrojen emisyon-çizgisi (veya emisyon-hattı) Objeleri (MHO'lar) denir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Herbig%E2%80%93Haro_object
21Aralık 2020
