Gelenekselcilik, belirli bir türün temel ilkelerinin, dış gerçeklikten ziyade toplumdaki (açık veya örtülü) anlaşmalara dayandığı felsefi tutumdur. Söylenmemiş kurallar felsefenin yapısında önemli bir rol oynamaktadır. Bu tutum genellikle dilbilgisi kurallarına göre yapılsa da, etik, hukuk, bilim, biyoloji, matematik ve mantık önermelerine uygulanması oldukça tartışmalıdır.
Dilbilim: Dilbilimsel
gelenekselcilik tartışması Platon'un Cratylus'una ve Kumārila Bhaa felsefesine
kadar uzanır. Ferdinand de Saussure'un l'arbitraire du signe'sinden bu yana
modern dilbilimin standart konumu olmuştur, ancak son zamanlarda Margaret
Magnus ve Vilayanur S. Ramachandran tarafından savunulan fonosemantiğin her
zaman farklı görüşleri olmuştur.
Matematik felsefesi:
Fransız matematikçi Henri Poincaré, gelenekselci bir görüşü dile getiren ilk
kişiler arasındaydı. Geometrideki aksiyomların, fiziksel dünya hakkındaki insan
sezgileriyle -muhtemelen kusurlu- görünürdeki tutarlılıkları için değil,
ürettikleri sonuçlar için seçilmesi gerektiğini savundu.
Epistemoloji:
Gelenekselcilik, başta A. J. Ayer ve Carl Hempel olmak üzere mantıksal
pozitivistler tarafından benimsenmiş, matematiğe ve mantığa yayılmıştır. Fransız
filozof Pierre Duhem, tüm bilimi kapsayan daha geniş bir gelenekselci görüşü
benimsedi. Karl Popper, genelekselliğin anlamını daha da genişletti. Bilimsel
Keşfin Mantığı'nda, ‘gelenekselci bir strateji’yi, bir teorisyen tarafından yanlışlayıcı
bir gözlem veya deneyin sonuçlarından kaçınmak için kullanılan herhangi bir teknik
olarak tanımladı.
Hukuk felsefesi:
Hukuk felsefesine uygulandığı şekliyle gelenekselcilik, Amerikalı hukuk
filozofu Ronald Dworkin'in Law's Empire adlı eserinde inşa ettiği üç rakip hukuk
anlayışından biridir.
Platon'un Cratylus'unda gelenekselcilik (https://philosophy-models.blog/2019/01/11/naturalism-and-conventionalism-in-platos-cratylus/)
F. de Saussure |
V. S. Ramachandran |
Henri Poincaré |
A. J. Ayer |
Carl Hempel (1905 – 1997)
|
Pierre Duhem (1861 – 1916)
|
Karl Popper (1902 – 1994)
|
Ronald Dworkin (1931- 2013)
|
https://en.wikipedia.org/wiki/Conventionalism
30 Haziran 2021
20 Ekim 2023
GERİ
(bilim felsefesi, filozofları)
GERİ
(bilimin metateorisi)
GERİ
(bilim felsefesi, tablo)