Evrenin Yapısı ve Bileşimi (structure and composition of the universe)

Evrenin büyük oranda karanlık madde ve karanlık enerjiden oluştuğuna inanılmaktadır.

 Normal madde, karanlık madde ve karanlık enerji pasta diyagramı


 Evrenin içeriğinin bugün ve WMAP verileriyle ölçülen Büyük Patlamadan 380.000 yıl sonraki karşılaştırılması (WMAP -Wilkinson Microwave Anisotropy Probe- büyük patlamadan geriye kalan kozmik mikrodalga arka plan ışımasını ölçmek için uzaya yollanmış bir uydudur)


Gözlemlenebilir madde (ormal madde), Evren’deki kütle çekimsel enerjinin incelenmesi sonucu, varsayılan toplam enerji yoğunluğunun sadece ~%5'inin doğrudan gözlemlenebildiği maddelerdir.

Karanlık madde, astrofizikte, elektromanyetik dalgalarla (radyo dalgaları, gözle görülebilen ışık, x-ışınları, vs.) etkileşime girmeyen, varlığı yalnız diğer maddeler üzerindeki kütle çekimsel etkisi ile belirlenebilen maddelere denir.

Karanlık enerji; fiziksel evrenbilim'de, astronomi'de, astrofizik'te ve gök mekaniği'nde, evreni sürekli genişlettiği ve galaksileri birbirlerinden uzaklaştırdığı varsayılan bir enerji türüdür.

Fiziksel kozmoloji, esas olarak Albert Einstein'ın Genel Görelilik Kuramı'yla 20. yüzyılın başlarında başladı ve çok uzak nesnelerin daha iyi gözlemlenmesiyle gelişti. Bu, Evren'in kökeni ile ilgili tahminler yürütülmesine ve bilim adamlarının Büyük Patlama kuramını üretmesine yardımcı oldu.

Kütle çekimi ya da çekim kuvveti, kütleli her şeyin gezegenler, yıldızlar ve galaksiler de dahil olmak üzere birbirine doğru çekildiği veya hareket ettiği doğal bir fenomendir. Enerji ve kütle eşdeğer olduğu için ışık da dahil olmak üzere her türlü enerji kütle çekimine neden olur ve onun etkisi altındadır.

Şu anda evreni açıklayan iki fizik teorisi vardır diyebiliriz: Birincisi, yıldızlar, galaksiler gibi çok büyük boyutlu maddeleri açıklayabilen Einstein’ın Görelilik Teorisi, ikincisi ise atomlar gibi çok küçük boyuttaki maddeleri açıklayabilen Kuantum Mekaniği. Bu iki teori de aynı evreni açıkladığına göre, ikisini bir teoride birleştirmek ve evreni bütünüyle anlamak mümkün olmalıdır. Ancak bugüne kadar böyle bir başarı elde edilememiştir.

Eğer sicim kuramı doğru ise; bu iki teori birleştirilmiş olacaktır. Bu birleşim, şimdiden bilim tarihinin en büyük adımı olarak kabul edilmektedir. Stephen Hawking tarafından sadece matematiksel kabullerle yola çıkılarak evreni tanımlayacak tek bir teori bulmak hedefleniyor.

Kuantum mekaniği atom altı partiküllerin, hem madde, hem de aynı anda dalga şeklinde bulunabilme olasılığının incelenmesidir. Bu partiküllerin tam olarak nerede olduğu ancak dağılımlar ile belirlenebilir. Örneğin, zar atarken sonucun 36 seçeneği varken, bu partiküllerin olasılık dağılımlarının sonsuz seçeneği vardır.


13 Eylül 2019


GERİ (astrofizik)
GERİ (evren, evrendeki dünya)