Ekoloji (ecology)

Ekoloji, hem biyotik hem de abiyotik bileşenleri içeren, organizmalar ve onların biyofiziksel ortamları arasındaki etkileşimlerle ilgili bir biyoloji dalıdır. İlgi konuları arasında, canlıların biyolojik çeşitliliği, dağılımı, biyokütlesi ve popülasyonlarının yanı sıra türler içinde ve arasında işbirliği ve rekabet yer alır.

Ekosistemler, organizmaların, oluşturdukları toplulukların ve çevrelerinin canlı olmayan bileşenlerinin dinamik olarak etkileşime giren sistemleridir. Birincil üretim, pedogenesis, besin döngüsü ve niche (ekolojide, bir türün belirli bir çevresel koşulla eşleşmesi) oluşturma gibi ekosistem prosesleri (süreçler), bir çevre boyunca enerji ve madde akışını düzenler. Bu prosesler, belirli yaşam öyküsü özelliklerine sahip organizmalar tarafından sürdürülür.

Ekoloji, çevrecilik veya doğa tarihi ile eşanlamlı değildir; yakından ilişkili evrimsel biyoloji, genetik ve etoloji bilimleriyle örtüşür. Ekolojistler için önemli bir odak noktası, biyolojik çeşitliliğin ekolojik işlevi nasıl etkilediğine dair anlayışı geliştirmektir. Ekolojistler şunları açıklamaya çalışırlar:

·         Yaşam prosesleri, etkileşimler ve uyarlamalar
·         Maddelerin ve enerjinin yaşayan topluluklar aracılığıyla hareketi
·         Ekosistemlerin ardışık gelişimi
·         Çevre kapsamında organizmaların ve biyolojik çeşitliliğin bolluğu ve dağılımı.

Ekolojinin koruma biyolojisi, sulak alan yönetimi, doğal kaynak yönetimi (agroekoloji, tarım, ormancılık, tarımsal ormancılık, balıkçılık), şehir planlaması (kentsel ekoloji), toplum sağlığı, ekonomi, temel ve uygulamalı bilim ve insan sosyal etkileşiminde (insan ekolojisi) pratik uygulamaları vardır. İnsanlardan ayrı olarak ele alınmaz. Organizmalar (insanlar dahil) ve kaynaklar, gezegenin canlı (biyotik) ve cansız (abiyotik) bileşenlerine etki eden prosesleri yöneten biyofiziksel geri bildirim mekanizmalarını sürdüren ekosistemleri oluşturur.

Ekosistemler, biyokütle üretimi (gıda, yakıt, lif ve ilaç), iklimin düzenlenmesi, küresel biyojeokimyasal döngüler, su filtrasyonu, toprak oluşumu, erozyon kontrolü, taşkın koruması ve diğer birçok doğal özellik gibi yaşamı destekleyen işlevleri sürdürür ve doğal sermaye üretir. bilimsel, tarihsel, ekonomik veya içsel değerle sahiptir.

Ekoloji kelimesi 1866'da Alman bilim adamı Ernst Haeckel tarafından türetildi. Ekolojik düşünce, felsefedeki yerleşik akımların, özellikle etik ve politikaların bir türevidir. Hipokrat ve Aristo gibi antik Yunan filozofları doğa tarihi üzerine yaptıkları çalışmalarda ekolojinin temellerini attılar. Modern ekoloji, 19. yüzyılın sonlarında çok daha yoğun bir bilim oldu. Uyum ve doğal seçilim ile ilgili evrimsel kavramlar, modern ekoloji teorisinin temel taşları haline geldi.


(a) Yuvasını inşa eden uzun kuyruklu broadbill, (b) avlanma gibi türler arası etkileşimler, topluluk ekolojisinin önemli bir yönüdür, (c) New Hampshire White Mountains'taki nehir kenarı ormanı ekosistem ekolojisinin bir örneğidir, (d) bir Avrupa bal arısı (Apis mellifera) hortumunu kullanarak bir aster çiçeğinden nektarı çıkarır

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Ecology

20 Kasım 2020
26 Nisan 2023
22 Haziran 2024

 

GERİ (yer)
GERİ (doğal çevre)
GERİ (yeryüzü tablo)
GERİ (biyoloji)