Einstein-Podolsky-Rosen paradoksu (EPR paradoksu), fizikçiler Albert Einstein, Boris Podolsky ve Nathan Rosen (EPR) tarafından önerilen ve kuantum mekaniğinin öngördüğü ‘fiziksel gerçeklik’ tanımının eksik olduğunu savundukları bir düşünce deneyidir.
Einstein, Podolsky, Rosen, 1935'te yayınladıkları ‘Fiziksel
Gerçekliğin Kuantum-Mekanik Tanımlaması Tam Olarak Kabul Edilebilir mi?’
başlıklı makalede, kuantum teorisinin bir parçası olmayan ‘gerçeklik
unsurlarının’ varlığını savundular ve bunları içeren bir teori inşa etmenin
mümkün olması gerektiğini öne sürdüler. Paradoksun çözümleri, kuantum
mekaniğinin yorumlanmasında önemli etkilere sahiptir.
Düşünce deneyi, ‘karışık hal’de hazırlanmış bir çift partikül
içerir (‘karışık hal’ - entangled - terminolojsi daha sonra bulunmuştur).
Einstein, Podolsky ve Rosen, bu durumda, birinci partikülün konumu ölçülürse,
ikinci partikülün konumunun ölçüm sonucunun tahmin edilebileceğine dikkat
çekti. Bunun yerine, birinci partikülün momentumu ölçülseydi, o zaman ikinci
partikülün momentumunun ölçüm sonucu tahmin edilebilirdi.
İlk partikül üzerinde yapılan hiçbir eylemin diğerini anında
etkileyemeyeceğini savundular; çünkü görelilik teorisine gere bilginin ışıktan
daha hızlı iletilmesi mümkün olamazdı.
Daha sonra ‘gerçekliğin EPR kriteri’ olarak tanınacak bir
ilkeye başvurdular, ‘bir sistemi herhangi bir şekilde bozmadan, fiziksel bir
miktarın değerini kesin olarak tahmin edebilirsek, o zaman bu niceliğe karşılık
gelen bir gerçeklik öğesi vardır’.
Bundan, ikinci partikülün ölçümden önce belirli bir konum ve
momentum değerine sahip olması gerektiği sonucuna vardılar. Bu, Niels Bohr ve
Werner Heisenberg’in görüşüne aykırıydı; bu görüşe göre, bir kuantum partikülü,
ölçüm gerçekleşene kadar momentum gibi bir özelliğin kesin bir değerine sahip
olamazdı.
https://en.wikipedia.org/wiki/EPR_paradox
https://psychology.wikia.org/wiki/EPR_paradox
21 Temmuz 2021
GERİ (albert
einstein)
GERİ
(kara delikler)
