Canlılık veya hayatiyet (vitalizm), ‘canlı organizmaların cansız varlıklardan temel olarak farklı olduğu, fiziksel olmayan bazı elementler içerdikleri veya cansız şeylerden farklı ilkeler tarafından yönetildikleri’ inancıdır. Vitalizm açıkça hayati bir ilkeyi çağrıştırdığında, bu öğeye genellikle ‘hayati kıvılcım’, ‘enerji’ veya ‘élan vital’ denir.
Canlılık, 18. ve 19. yüzyıllarda biyologlar arasında iki
genel bakış açısında tartışıldı; bunlar,
·
fiziğin bilinen mekaniğinin, sonunda yaşam ile
yaşam-dışı arasındaki farkı açıklayacağını düşünenler, ve
·
yaşam süreçlerinin mekanik bir sürece
indirgenemeyeceğini savunanlardı.
Bazı vitalist biyologlar, mekanik açıklamalarla
yetersizlikleri göstermek için test edilebilir hipotezler önerdi; ancak bu
deneyler hayatiyet için destek sağlamada başarısız oldu. Biyologlar şimdi bu
anlamda vitalizmin ampirik kanıtlarla çürütüldüğünü düşünüyorlar ve bu nedenle
20. yüzyılın ortalarından beri bir pseudobilim (gerçek olmayan bilim) olarak
görüyorlar.
Canlılığın tıp felsefelerinde uzun bir geçmişi vardır;
birçok geleneksel şifa uygulamaları hastalığın, hayati güçlerdeki bazı
dengesizliklerden kaynaklandığını varsaymıştır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Vitalism
26 Haziran 2021
20 Ekim 2023
GERİ
(bilim felsefesi, filozofları)
GERİ
(bilimin metateorisi)
GERİ
(bilim felsefesi, tablo)
