Bilim Tarihi (history of science)

Bilim tarihi, doğa bilimleri ve sosyal bilimleri kapsayan, bilimin gelişiminin incelenmesidir. Bilim, gerçek dünya fenomenlerinin gözlemini, açıklamasını ve tahminini vurgulayan bilim adamları tarafından üretilen, doğal dünya hakkında ampirik, teorik ve pratik bir bilgi bütünüdür. Bilim tarihçiliği ise, bilim tarihçilerinin kullandığı yöntemleri inceler.

İngilizce bilim adamı kelimesi nispeten yenidir, ilk olarak 19. yüzyılda İngiliz bilge William Whewell tarafından ileri sürülmüştür. Daha önce doğa araştırmacıları kendilerini ‘doğa filozofları’ olarak adlandırdılar. Doğal dünya gözlemleri klasik antik çağlardan beri tanımlanırken (örneğin, Thales ve Aristoteles tarafından) ve bilimsel yöntem Orta Çağ'dan beri (örneğin, Ibn al-Haytham ve Roger Bacon tarafından) uygulanırken, modern bilim başladı, erken modern dönemde ve özellikle 16. ve 17. yüzyıl Avrupa'sının bilimsel devriminde gelişti. Geleneksel olarak bilim tarihçileri, bilimi daha önceki araştırmaları içerecek kadar geniş bir şekilde tanımlamışlardır.

18. yüzyıldan 20. yüzyılın sonlarına kadar, bilim tarihi, özellikle de fiziksel ve biyolojik bilimler, çoğu kez gerçek teorilerin yanlış inançların yerini aldığı ilerici bir bilgi birikimi olarak sunuldu. Thomas Kuhn'unki gibi daha yeni tarihsel yorumlar, bilim tarihini daha geniş bir entelektüel, kültürel, ekonomik ve politik eğilimler matrisi içinde rekabet eden paradigmalar veya kavramsal sistemler açısından tasvir etme eğilimindedir. Ancak bu yorumlar bilim tarihini, herhangi bir gerçek bilimsel ilerlemeye değil, yalnızca gerçekleştiği yanılsamasına götüren, ölçülemez paradigmaların tutarsız bir sistemi olarak tasvir ettikleri için muhalefetle karşılaştı.

Bilim tarihi kısaca aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir:

·         Erken kültürler (Eski Yakın Doğu, Mısır, Greko-Romen dünyası, Hindistan, Çin)

·         Post-klasik bilim (Bizans İmparatorluğu, İslam dünyası, batı Avrupa)

·         Avrupa'da bilimin etkisi (aydınlanma çağı, bilimde romantizm)

·         Modern bilim: Doğa bilimleri (fizik, kimya, yer bilimi, astronomi, biyoloji ve tıp). Sosyal bilimler (siyaset bilimi, coğrafya, dilbilim, ekonomi, psikoloji, sosyoloji, arkeoloji, antropoloji).

·         Akademik çalışma (bilim tarihi teorileri ve sosyolojisi, birçok bilimsel yenilikçinin durumu)


(a) MÖ. 19 ve 18’nci yüzyıllar tarihi taşıyan hayvan ciğerlerinin kil modelleri, şimdi Suriye Mari'deki kraliyet sarayındadır, (b) Platon Akademisi; Pompeii'den 1. yüzyıl mozaiği, (c) Viyana Dioscurides'in, yedi ünlü hekim setini gösteren ön yüzü

 

https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_science

27 Nisan 2021
29 Mart 2024

 

GERİ (tarih)
GERİ (bilim ve teknoloji çalışmaları)
GERİ (bilim felsefesi, filozofları)
GERİ (bilim felsefesi İlgili konular)
GERİ (sosyalbilimler anasayfa)