Kozmolojide mevcut teorilerle açıklanmayan iki keşif
nedeniyle beşinci bir kuvvet arayışı son yıllarda artmıştır. Bunlardan birincisi,
Evrenin kütlesinin büyük bir kısmının, karanlık madde adı verilen bilinmeyen
bir madde biçimi tarafından açıklandığının keşfedilmesidir; çoğu fizikçi,
karanlık maddenin yeni, keşfedilmemiş atomaltı partiküllerden oluştuğuna, ancak
bazıları bunun bilinmeyen bir temel güçle ilişkili olabileceğine inanır.
İkincisi, son zamanlarda karanlık enerji adı verilen bir enerji
formuna atfedilen evrenin genişlemesinin hızlandığnın keşfedilmesidir; bazı
fizikçiler, quintessence olarak adlandırılan bir karanlık enerji biçiminin
beşinci bir güç olabileceğini düşünüyor.
Beşinci kuvvetin varlığıyla ilgili çeşitli deneysel yaklaşımlar
bulunur; bunlardan bazıları:
Eşdeğerlik ilkesi:
Beşinci bir kuvvet aramanın bir yolu, güçlü eşdeğerlik ilkesi testleridir, bu,
Einstein'ın yerçekimi teorisinin en güçlü testlerinden biridir; genel görelilik.
Brans – Dicke teorisi gibi alternatif gravite teorileri, muhtemelen sonsuz aralıkta,
beşinci bir güç içerir. Bunun nedeni, genel görelilik dışındaki teorilerde gravitei
etkileşimlerinin, uzayın eğriliğini belirleyen ‘metrik’ dışında serbestlik derecelerine
sahip olması ve farklı serbestlik derecelerinin farklı etkiler üretmesidir.
Ekstra boyutlar: Bir
başka beşinci kuvvet türü Evrenin ekstra boyutlara sahip olduğu Kaluza – Klein
teorisinde, veya süpergravite veya tel teorisinde ortaya çıkan Yukawa
kuvvetidir.
Değiştirilmiş gravite
Birkaç fizikçi, Einstein'ın gravite teorisinin küçük ölçeklerde
değil, büyük mesafelerde veya eşdeğer olarak küçük ivmelenmelerde değiştirilmesi
gerektiğini düşünüyor. Bu, gravite kuvvetini yerel olmayan bir kuvvete dönüştürecektir.
Karanlık madde ve karanlık enerjinin, partikül fiziği Standart Modeli
tarafından açıklanamayacağına işaret ediyorlar ve muhtemelen değiştirilmiş
Newton dinamikleri veya holografik prensipten kaynaklanan gravite değişikliğinin
gerekli olduğunu öne sürüyorlar.
Olası kanıtlar
2015: Attila
Krasznahorkay ve meslektaşları, elektrondan sadece 34 kat daha ağır olan yeni,
hafif bir bozonun (17 MeV) varlığını ortaya koydu.
2016: Jonathan
Feng ve ekibi, 16.7 MeV kütleye sahip bir protofobik X-bozonunun karanlıkta
kalmış verileri açıklayabileceğini öne sürdüler.
2019 Kasım: Krasznahorkay,
karanlık madde araştırmalarında elde ettiği verilere dayanarak X17 partikülü ve
buna karşılık gelen beşinci kuvvetin varlığını duyurdu. Bu. fizikçilerin, partikül
fiziğinin mevcut dört temel gücünün etkileşimlerini yeniden değerlendirmek ve
beşinciye yer açmak zorunda kalacağı anlamına gelir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Fifth_force
15 Temmuz 2020
GERİ
(temel etkileşimler)
GERİ
(X17 partikül)
