Yer’de Su Dağılımı (water distribution on Earth)

Yer’in atmosferindeki ve kabuğundaki suyun çoğu tuzlu deniz suyundan gelirken, tatlı su toplamın yaklaşık %1'ini oluşturur. Yer’deki suyun büyük bir kısmı madeni veya tuzlu sudur; ortalama tuzluluk oranı ‰35'tir (veya %3.5, kabaca 1 kg deniz suyunda 34 gram tuza eşdeğerdir), ancak bu, akıntı miktarına göre biraz değişir.

Toplamda, okyanuslardan ve marjinal denizlerden gelen su, tuzlu yeraltı suyu ve tuzlu kapalı göllerden gelen su, Yer’deki suyun %97'sinden fazlasını oluşturur, ancak hiçbir kapalı göl küresel olarak önemli miktarda su depolamaz. Kurak bölgelerdeki su kalitesinin değerlendirilmesi dışında, tuzlu yeraltı suyu nadiren dikkate alınır.

Yer’in suyunun geri kalanı gezegenin tatlı su kaynağını oluşturur. Tipik olarak tatlı su, tuzluluğu okyanuslarınkinden %1'den daha az olan, yani yaklaşık ‰0,35'in altında olan su olarak tanımlanır. Tuzluluk oranı bu seviye ile ‰ 1 arasında olan suya genellikle marjinal su denir çünkü insanlar ve hayvanlar tarafından birçok kullanım açısından marjinaldir. Yer’de tuzlu suyun tatlı suya oranı 50:1 civarındadır.

Gezegenin tatlı suyu da son derece dengesiz bir şekilde dağılmıştır. Her ne kadar gezegenin hiçbir yerinde buzulların olmadığı Mesozoik ve Paleojen gibi sıcak dönemlerde tatlı suyun tamamı nehirlerde ve akarsularda bulunsa da, bugün tatlı suyun çoğu buz, kar, yeraltı suyu ve toprak nemi şeklinde mevcuttur ve yalnızca yüzeyde %0.3 oranında bulunur. Sıvı yüzey tatlı suyunun %87'si göllerde, %11'i bataklıklarda ve yalnızca %2'si nehirlerde bulunur. Atmosferde ve canlılarda da az miktarda su bulunur.

Yeraltı suyunun toplam hacminin nehir akışından çok daha fazla olduğu bilinmesine rağmen, bu yeraltı suyunun büyük kısmı tuzludur, bu nedenle yukarıdaki tuzlu su ile sınıflandırılmalıdır. Kurak bölgelerde binlerce yıldır yenilenmeyen çok sayıda fosil yeraltı suyu da mevcuttur; ancak bu yenilenebilir su olarak görülmemelidir.

(a) Suyun Yer üzerindeki konumlarının grafiksel dağılımı (Wiki), (b) Yer’in su kaynaklarının küresel dağılımı  (sncyear)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Water_distribution_on_Earth

1 Kasım 2024

 

GERİ (su)