Yaşam, sinyal verme ve kendi kendini sürdürme süreçleri gibi biyolojik süreçleri olan maddeyi, olmayan maddeden ayıran bir niteliktir. Tanımlayıcı olarak homeostaz, organizasyon, metabolizma, büyüme, adaptasyon, uyaranlara tepki ve üreme kapasitesi ile tanımlanır.
Zamanla
tüm yaşam sonunda bir ölüm durumuna ulaşır; hiçbir yaşam ölümsüz değildir. Kendi
kendini organize eden sistemler gibi canlı sistemlerin birçok felsefi tanımı
önerilmiştir. Özellikle virüsler, yalnızca konakçı hücrelerde çoğaldıkları için
tanımlamayı zorlaştırır.
Yaşam,
dünyanın her yerinde hava, su ve toprakta bulunur, birçok ekosistem biyosferi
oluşturur. Bunlardan bazıları sadece ekstremofiller (aşırılık yanlıları) tarafından
işgal edilen zorlu ortamlardır.
Empedokles'in
materyalizminin dört ebedi unsurdan oluştuğunu iddia etmesi, Aristoteles'in
canlıların ruhları olduğunu ve hem formu hem de maddeyi somutlaştırdığını iddia
eden hilomorfizmi gibi teorilerle hayat eski zamanlardan beri incelenmektedir.
Yaşam
en az 3,5 milyar yıl önce ortaya çıktı ve sonuçta evrensel bir ortak ata
oluştu. Bu, bazıları fosil olarak iz bırakan, soyu tükenmiş pek çok tür
yoluyla, şu anda var olan tüm türlere evrildi. Canlıları sınıflandırma çabaları
da Aristoteles ile başlamıştır. Modern sınıflandırma, 1740'larda Carl
Linnaeus'un binom isimlendirme sistemiyle başladı.
Canlılar,
esas olarak birkaç temel kimyasal elementten oluşan biyokimyasal moleküllerden
oluşur. Tüm canlılar iki tür büyük molekül içerir: proteinler ve nükleik
asitler. Nükleik asitler genellikle hem DNA hem de RNA'dır: bunlar, her tür
proteinin yapımına ilişkin talimatlar da dahil olmak üzere, her türün ihtiyaç
duyduğu bilgileri taşır. Proteinler ise yaşamın birçok kimyasal sürecini
gerçekleştiren makine görevindedir.
Hücre
yaşamın yapısal ve işlevsel birimidir. Prokaryotlar (bakteriler ve arkeler)
dahil olmak üzere daha küçük organizmalar, küçük tek hücrelerden oluşur. Daha
büyük organizmalar, özellikle ökaryotlar, tek hücrelerden oluşabileceği gibi,
daha karmaşık yapıya sahip çok hücreli de olabilir.
Yaşamın
yalnızca Yeryüzünde var olduğu biliniyor, ancak Yer dışı yaşamın olası olduğu da düşünülüyor.
Yapay yaşam, bilim insanları ve mühendisler tarafından simüle ediliyor ve
araştırılıyor.
https://en.wikipedia.org/wiki/Life
13
Nisan 2024
GERİ (biyoloji)
