Yaprak, genellikle yanal olarak yer üstünde taşınan ve fotosentez için uzmanlaşmış, damarlı bir bitkinin gövdesinin ana uzantısıdır. Yapraklar topluca 'sonbahar yaprakları'nda olduğu gibi yeşillik olarak adlandırılırken, yapraklar, gövde, çiçek ve meyveler toplu olarak sürgün sistemini oluşturur.
Çoğu
yaprakta, birincil fotosentetik doku palisade mezofildir ve yaprağın bıçağının
veya laminasının üst tarafında bulunur, ancak okaliptüsün olgun yaprakları da
dahil olmak üzere, bazı türlerde palisade mezofil her iki tarafta bulunur ve
yaprakların izobilateral olduğu söylenir.
Yaprakların
çoğu düzleştirilmiştir ve renk, tüylülük, stoma sayısı (gazları alan ve çıkaran
gözenekler), epikutiküler mumun miktarı ve yapısı ve diğer özellikler bakımından
farklılık gösteren farklı üst (adaksiyel) ve alt (abaksiyal) yüzeylere sahiptir.
Güneşten gelen ışık enerjisini emdiği için fotosentez için gerekli olan
klorofil adı verilen bir bileşiğin varlığı nedeniyle yaprakların rengi
çoğunlukla yeşildir. Daha açık renkli veya beyaz lekelere veya kenarlara sahip
bir yaprağa alacalı yaprak denir.
Yapraklar
birçok farklı şekil, boyut, doku ve renge sahip olabilir. Çiçekli bitkilerin
karmaşık damar yapısına sahip geniş, düz yaprakları megafiller olarak bilinir
ve bunları taşıyan türlerin çoğunluğu, akrogymnospermleri ve eğrelti otlarını
da içeren geniş yapraklı veya megafil bitkilerdir.
Farklı
evrimsel kökenlere sahip likopodlarda yapraklar basittir (tek damarlıdır) ve
mikrofil olarak bilinir. Ampul pulları gibi bazı yapraklar yer üstünde
değildir. Suda yaşayan birçok türde yapraklar suya batıktır. Etli bitkiler
genellikle kalın sulu yapraklara sahiptir, ancak bazı yapraklar önemli bir
fotosentetik fonksiyona sahip değildir ve bazı katafiller ve dikenlerde olduğu
gibi olgunlaştıklarında ölmüş olabilirler.
Ayrıca
damarlı bitkilerde bulunan çeşitli yaprak benzeri yapılar da bitkilerle tam
olarak homolog değildir. Örnekler arasında, hem yapıları hem de kökenleri bakımından
yapraklardan farklı olan, filokladlar ve kladodlar adı verilen düzleştirilmiş
bitki gövdeleri ve filodlar adı verilen düzleştirilmiş yaprak gövdeleri yer
alır. Damarsız bitkilerin bazı yapıları yapraklara çok benzer ve işlev görür.
Örnekler arasında yosunların ve ciğer otlarının filidleri bulunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Leaf
25
haziran 2024
GERİ (biyoloji)
