Türleşme (speciation)

Türleşme, popülasyonların farklı türlere dönüştüğü evrimsel süreçtir. Biyolog Orator F. Cook, 1906'da bu terimi, soylar içindeki filetik evrim anlamına gelen anajenezin aksine, soyların bölünmesi anlamına gelen kladogenez için icat etti. Charles Darwin, 1859 tarihli ‘Türlerin Kökeni’ adlı kitabında doğal seçilimin türleşmedeki rolünü açıklayan ilk kişiydi. Ayrıca cinsel seçilimi olası bir mekanizma olarak tanımladı, ancak bunu sorunlu buldu.

Doğada, türleşen popülasyonların birbirinden ne ölçüde izole edildiğine bağlı olarak dört coğrafi türleşme modu vardır: allopatrik, peripatrik, parapatrik ve sempatik. Genetik sürüklenmenin türleşmeye küçük ya da büyük bir katkıda bulunup bulunmadığı, devam eden tartışmalar konusudur.

Hızlı sempatik türleşme, kromozom sayısının ikiye katlanması gibi poliploidi yoluyla gerçekleşebilir; Sonuç, ana popülasyondan hemen üreme yoluyla izole edilen yavrulardır. Melez doğal seleksiyon tarafından tercih edilirse, hibridizasyon ve ardından üreme izolasyonu yoluyla yeni türler de oluşturulabilir.


Allopatrik, peripatrik, parapatrik ve sempatik türleşmenin
karşılaştırılması

BiologyWise, allopatrik, parapatrik, peripatrik ve sempatrik türleşme olmak üzere dört temel türleşme modunun kısa bir tanımını sağlar (biologywise)

Allopatrik (sol) ve peripatrik (sağ) türleşmenin şematik gösterimi (researchgate)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Speciation

9 Haziran 2024

 

GERİ (biyoloji)