Teknolojinin osyasl yapısı (SCOT), bilim ve teknoloji çalışmaları alanında bir teoridir. SCOT savunucuları, yani sosyal yapılandırmacılar, teknolojinin insan eylemini belirlemediğini, daha çok insan eyleminin teknolojiyi şekillendirdiğini savunuyorlar. Ayrıca, bir teknolojinin kullanım biçimlerinin, o teknolojinin sosyal kapsamına nasıl yerleştirildiğini anlamadan anlaşılamayacağını da ileri sürüyorlar. SCOT, teknolojik determinizme bir yanıttır ve bazen ‘teknolojik yapılandırmacılık’ olarak bilinir.
SCOT, yapılandırmacı bilimsel bilgi sosyolojisi okulunda
yapılan çalışmalardan yararlanır; alt konuları arasında aktör-ağ teorisi (bilim
ve teknoloji sosyolojisinin bir dalı) ve tarihçi Thomas P. Hughes'un çalışması
gibi sosyoteknik sistemlerin tarihsel analizi yer alır. Ampirik yöntemleri,
bilimsel bulguların sosyal olarak inşa edilme yollarını göstermek için bir
analiz yönteminin ana hatlarını çizen Ampirik Görelilik Programının (EPOR) bir
uyarlamasıdır. SCOT'un önde gelen taraftarları arasında Wiebe Bijker ve Trevor
Pinch bulunur.
 Wiebe E. Bijker (19 March 1951 - ) |
 Trevor J. Pinch (1 January 1952 - ) |
SCOT, bir teknolojinin kabul veya reddedilme nedenlerini
anlamaya çalışanların sosyal dünyaya bakmaları gerektiğini savunur. SCOT'a
göre, bir teknolojinin başarısını ‘en iyi’ diyerek açıklamak yeterli
değildir; araştırmacılar ‘en iyi’ olma
kriterlerinin nasıl tanımlandığına ve hangi grupların ve paydaşların onu
tanımlamaya katıldığına bakmalıdır. Özellikle, başarının ölçüldüğü teknik
kriterleri kimin tanımladığını, teknik kriterlerin neden bu şekilde
tanımlandığını ve kimin dahil edildiğini veya hariç tutulduğunu sormalıdırlar.
Pinch ve Bijker, teknolojik determinizmin geriye dönüp bakıldığında ortaya
çıkan ve günümüze giden yolun mümkün olan tek yol olduğuna inanan bir efsane
olduğunu savunuyorlar.
SCOT sadece bir teori değil, aynı zamanda bir metodolojidir.
Teknolojik başarısızlıkların veya başarıların nedenleri analiz edilmek istendiğinde
izlenecek adımları ve ilkeleri resmileştirir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Social_construction_of_technology
19 Eylül 2021
