Teknolojik Geçişler (technological transitions)

Teknolojik yenilikler tarih boyunca meydana gelmiş ve modern çağda hızla artmıştır. Geliştirilen yeni teknolojiler, yerini almadan önce eskilerle birlikte uygulanmaya devam eder. Örneğin, ulaştırmada; yelkenliden buharlı gemilere, atlı taşımacılıktan otomobillere geçilerde olduğu gibi.

Teknolojik geçişler (TT), bu teknolojik yeniliklerin nasıl oluştuğunu ve topluma nasıl dâhil edildiğini tanımlar. TT, teknolojik gelişmelerle birlikte, ‘kullanıcı uygulamaları, düzenleme, endüstriyel ağlar (tedarik, üretim, dağıtım), altyapı ve sembolik anlam veya kültür’ gibi daha geniş toplumsal değişiklikleri dikkate alır.

Bir teknolojinin kullanılabilmesi için, belirli bir ihtiyacı karşılamada sosyal yapılara, insan kurum ve kuruluşlarına bağlanması gerekir. Thomas Hughes bunu, fiziksel eserlerin, organizasyonların, bilimsel toplulukların ve sosyal uygulamaların bir araya geldiği 'kesintisiz ağ' olarak ifade eder.

Teknolojik bir sistem, teknik ve teknik olmayan yönler içerir; teknolojik bir geçiş meydana geldiğinde sosyo-teknik konfigürasyonlarda (en az bir yeni teknolojiyi içeren) büyük bir değişimdir.

Geçiş yolları

Geçişlerin doğası değişir ve farklı nitelikler birden fazla yolun oluşmasına neden olur. Geels ve Schot beş geçiş yolu tanımlamıştır:

·         Yeniden üretme: Rejim düzeyinde meydana gelen sürekli değişiklik.

·         Dönüşüm: Tekelci bir teknoloji ortaya çıkmadan değişen sosyo-teknik bir rejim.

·         Teknolojik ikame: Görevdeki bir teknolojinin, yeni bir sosyo-teknik rejimle sonuçlanan radikal bir yenilikle değiştirilmesi.

·         Anlaşma ve Yeniden Düzenleme: Rejimdeki zayıflıklar, baskın bir modele yol açan rakip yeni teknolojilerin ortaya çıktığını görür. (Örneğin, kara taşımacılığının birincil aracı olarak atın yerini alan otomobil).

·         Yeniden yapılandırma: Birden çok birbirine bağlı teknolojiler, benzer şekilde bağlantılı bir alternatif küme ile değiştirilir.


Ulaşımda sosyoteknik konfigürasyondan elementler (https://ris.utwente.nl/ws/files/6761018/Geels02technological.pdf)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Technological_transitions

8 Kasım 2021

 

GERİ (teknolojik)
GERİ (teknoloji çalışmaları)
GERİ (bilim ve teknoloji çalışmaları)