Teknoloji teorileri, teknolojik yeniliği şekillendiren faktörleri ve teknolojinin toplum ve kültür üzerindeki etkisini açıklamaya çalışır.
Çağdaş teknoloji teorilerinin çoğu, önceki iki görüşü
reddeder:
·
Teknolojik yeniliğin doğrusal modeli
·
Teknolojik determinizm
Doğrusal modeli reddeden günümüzün teknoloji teorileri,
teknolojik yeniliğin sıklıkla yeni bilimsel alanlara yol açtığına dair tarihsel
kanıtlara işaret eder ve sosyal ağların ve kültürel değerlerin teknolojik
eserleri şekillendirmede oynadığı önemli rolü vurgular.
Teknolojik determinizmi kabul etmeyen günümüzün teknoloji
teorileri, çoğu sıradan insanın fark ettiğinden daha büyük olan teknik seçimin
kapsamını vurgular; bilim ve teknoloji alimlerinin söylemekten hoşlandığı gibi,
‘farklı olabilirdi’ der. Bu nedenle, bu pozisyonları alan teorisyenler, tipik
olarak, teknolojik karar alma işlemlerine daha fazla kamu katılımını
savunurlar.
Sosyal Teoriler
·
Tanımlayıcı yaklaşımlar: Teknolojinin sosyal
inşası (SCOT), Aktör-ağ teorisi (ANT), Yapılandırma teorisi, Sistem teorisi, Aktivite teorisi
·
Kritik yaklaşımlar
·
Grup Teorileri: Sosyal varlık teorisi, Medya
zenginlik teorisi, Medya doğallığı teorisi, Medya eşzamanlılık teorisi (MST),
Bireyselleşme etkilerinin sosyal kimlik modeli (SIDE), Zaman, etkileşim ve
performans (TIP) teorisi
·
Diğer Yorumlar: Ayrıca birçok yazarın, ana hat
teorileri tarafından ele alınan teknolojinin yönlerini eleştiri ve/veya
vurguları; Steve Woolgar, Bernard Stiegler, Gilbert Simon-don ve André
Leroi-Gourhan.
Analitik Teoriler
Orlikowski (1992), teknolojinin önceki
kavramsallaştırmalarının tipik olarak kapsam ve rol açısından farklılık
gösterdiğini belirtir ve üç model tanımlar:
·
Teknolojik zorunluluk
·
Stratejik seçim: teknolojinin karar vericilerin
ve kullanıcıların bağlam ve stratejilerinden nasıl etkilendiğine odaklanır
·
Yapısal değişimin tetikleyicisi olarak
teknoloji: teknolojiyi sosyal bir obje olarak görür
DeSanctis ve Poole (1994) benzer şekilde teknolojinin
etkilerine ilişkin üç görüş ileri sürer:
·
Karar verme
·
Kurumsal okul
·
Entegre bir bakış açısı (sosyal teknoloji
Bimber (1998), teknoloji etkilerinin belirleyiciliğini
aşağıdakileri birbirinden ayırarak ele alır:
·
Normatif
·
Nomolojik
·
İstenmeyen sonuçlar:
https://en.wikipedia.org/wiki/Theories_of_technology
5 kasım 2021
GERİ
(teknoloji)
GERİ
(teknoloji çalışmaları)
GERİ (bilim ve teknoloji çalışmaları)
