Tarih felsefesi, tarihin ve onun disiplininin felsefi olarak incelenmesidir. Terim Fransız filozof Voltaire tarafından icat edildi.
Çağdaş felsefede spekülatif tarih felsefesi ile artık analitik olarak
adlandırılan eleştirel tarih felsefesi arasında bir ayrım gelişmiştir.
Birincisi tarihsel sürecin anlamını ve amacını sorgularken, ikincisi tarihin ve
tarihsel yöntemin temellerini ve sonuçlarını inceler. Bunların isimleri C. D.
Broad'un eleştirel felsefe ile spekülatif felsefe arasındaki ayrımından
türetilmiştir.
Kavramlar
·
Kronoloji felsefesi: Birçok antik kültürde tarih
ve zamana ilişkin doğrusal olmayan mitsel ve teolojik kavramlar vardı. Bu tür
toplumlar tarihi, Karanlık ve Altın Çağların birbirini izlediği döngüsel bir
süreç olarak görüyorlardı.
·
Nedensellik felsefesi: Tarihe yönelik anlatısal
ve nedensel yaklaşımlar çoğu zaman birbiriyle çelişiyor, hatta birbirlerine
karşı çıkıyor, ancak aynı zamanda tamamlayıcı olarak da görülebilirler.
·
Tarafsızlık felsefesi: Tarafsızlık sorunu
öncelikle tarih yazımının analizi ve tarihsel kaynakların önyargılarıyla
ilgilidir. Bu analizin öne çıkan tezahürlerinden biri ‘tarihin galipler
tarafından yazıldığı’ düşüncesidir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Lectures_on_the_Philosophy_of_History
https://en.wikipedia.org/wiki/Philosophy_of_history
18 Ekim 2023
24 Mart 2024
GERİ
(bilim felsefesi, tablo)
GERİ
(sosyalbilimler anasayfa)
