Sulama (bitkilerin sulanması olarak da bilinir), mahsullerin, peyzaj bitkilerinin ve çimlerin yetiştirilmesine yardımcı olmak için araziye kontrollü miktarda su uygulamasıdır. Sulama, 5000 yılı aşkın bir süredir tarımın önemli bir unsuru olmuştur ve dünya çapında birçok kültür tarafından geliştirilmiştir.
Sulama, kuru alanlarda ve
ortalamanın altında yağış olması halinde, mahsullerin yetiştirilmesine,
peyzajların korunmasına ve bozulan toprakların yeniden bitkilendirilmesine
yardımcı olur.
Bu kullanımlara ek
olarak, mahsulleri dondan korumak, tahıl tarlalarında yabancı ot gelişimini
bastırmak ve toprak sıkışmasını önlemek için de sulamadan yararlanılmaktadır.
Ayrıca çiftlik hayvanlarını soğutmak, tozu azaltmak, kanalizasyonu boşaltmak ve
madencilik faaliyetlerini desteklemek için de kullanılır.
Belirli bir yerden yüzey
ve yüzey altı suyunun uzaklaştırılmasını içeren drenaj, sıklıkla sulama ile
birlikte incelenir.
Suyun bitkilere nasıl
sağlandığına göre farklılık gösteren çeşitli sulama yöntemleri vardır.
·
Gravite sulama olarak da bilinen yüzey sulama,
sulamanın en eski şeklidir ve binlerce yıldır kullanılmaktadır.
·
Yağmurlama sulamada su, tarla içerisinde bir
veya daha fazla merkezi noktaya borularla bağlanarak, yüksek basınçlı su
cihazlarıyla dağıtılır.
·
Mikro sulama, suyun düşük basınç altında borulu
bir ağ üzerinden dağıtılarak her bitkiye küçük bir deşarj halinde uygulanmasını
sağlayan sistemdir. Mikro sulama, yağmurlama sulamaya göre daha az basınç ve su
akışı kullanır.
·
Damla sulama, suyu doğrudan bitkilerin kök
bölgesine iletir.
·
Alt sulama, uzun yıllardır yüksek su tablasına
sahip alanlarda tarla bitkilerinde kullanılmaktadır. Bitkilerin kök bölgesinin
altındaki toprağı nemlendirmek için su tablasının yapay olarak yükseltilmesini
içerir.
Sulama suyu yeraltı suyundan (kaynaklardan veya kuyular kullanılarak çıkarılır), yüzey suyundan (nehirlerden, göllerden veya rezervuarlardan çekilen) veya arıtılmış atık su, tuzdan arındırılmış su, drenaj suyu veya sis toplama gibi geleneksel olmayan kaynaklardan gelebilir. Sulama, dünyanın birçok yerinde yağmurla beslenen tarım olarak yaygın olan yağışa ek olabilir veya mahsullerin nadiren yağış katkısına bağlı olduğu tam sulama olabilir.
Tam sulama daha az
yaygındır; yalnızca çok az yağış alan kurak bölgelerde veya mahsullerin yağışlı
mevsimler dışında yarı kurak bölgelerde yetiştirildiği durumlarda gerçekleşir.
Sulamanın çevresel
etkileri, sulamanın bir sonucu olarak toprak ve suyun miktar ve kalitesindeki
değişiklikler ve ardından nehir havzalarındaki ve bir sulama planının
aşağısındaki doğal ve sosyal koşullar üzerindeki etkilerle ilgilidir. Etkiler,
sulama şemasının kurulması ve işletilmesinden kaynaklanan değişen hidrolojik koşullardan
kaynaklanmaktadır.
Bu sorunlardan bazıları
arasında aşırı çekim nedeniyle yer altı akiferlerinin tükenmesi de yer alıyor.
Yetersiz dağıtım tekdüzeliği veya yönetimin suyu ve kimyasalları israf etmesi
nedeniyle toprak aşırı sulanabilir ve su kirliliğine yol açabilir. Aşırı
sulama, yükselen su tablalarından derin drenaja neden olabilir ve bu da, bir
tür yeraltı arazi drenajı yoluyla su tablası kontrolünü gerektiren sulama
tuzluluğu sorunlarına yol açabilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Irrigation
2 Ocak 2025
GERİ (doğal kaynaklar)
